ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ՍԿՍԵՑԻ ՍԱՐՔԵԼ “ՄԱՏԵԱՆ ԵՐԱՆՈՒԹՅԱՆ” ԳԻՐՔԸ - 2


(շարունակություն)


Ճ Ա Ն Ճ Ը

Որոշեցինք նավարկություն կատարել դեպի Մեքսիկա. ես, կինս, դուստրս: Եվ, քանի որ նավի վրա նավախցիկները երկտեղանոց են, ընկերոջս՝ Աշոտին, առաջարկեցինք միանալ մեզ: Հաճույքով համաձայնվեց, և ընկերացավ ինձ՝ իմ նավասենյակում:

Շատ հաճելի շաբաթ անց կացրինք միասին: Ինչ խոսք, որ մինչ այդ էլ՝ Աշոտն արդեն ճանաչում էր թե կնոջս և թե աղջկաս: Բայց ճամփորդության ընթացքում նրանք շատ ավելի մտերմացան:

Մի երեկո, երբ Աշոտի հետ արդեն մենակ էինք մեր նավասենյակում ու շուտով պատրաստվում էինք քնել, սովորականի պես կիսվում էինք օրվա տպավորություններով: Աշոտը խոստովանեց, որ չէր պատկերացնում անգամ, թե այդքան մեծ ուրախություն կպատճառի իրեն մեր առաջարկած ճամփորդությունը և, առավել ևս, որ իրեն այդքան հաճելի կլինի ճամփորդել ընտանիքիս հետ միասին: Սկսեցինք խոսել աղջկաս մասին, կնոջս մասին:

Արդեն չեմ հիշում հիմա, թե ի՞նչն էր պատճառը, բայց ես ասացի, որ կենդանիներն ինչ-որ առանձնահատուկ վերաբերմունք ունեն կնոջս հանդեպ: Այնպիսի տպավորություն է, թե իրենցից մեկն են համարում և, ստացվում է, որ բոլորովին մարդու տեղ չեն դնում նրան:

Պատմեցի Աշոտին մի դեպք, որ պատահել էր մեզ հետ Բարսելոնայում, մի քանի տարի առաջ Եվրոպայում շրջագայության ժամանակ:

Հռչակավոր՝ Սուրբ Ընտանիքի տաճարի դիմաց, բացօթյա սրճարանում նստած սուրճ ենք խմում և հերթական անգամ հիանում ենք Գաուդիի անկրկնելի ճարտարապետությամբ: Կինս մեկնել է հոգնած ոտքերը սեղանի տակ՝ հանգստանալու: Եվ հանկարծ, մեր շուրջը՝ գետնի վրա կեր փնտրող աղավնիներից մեկը, իր ճանապարհին հանդիպելով կնոջս ոտքերին, երևի ալարեց շրջանցել նրանք, այլ ուղղակի բարձրացավ կնոջս ոտքերին ու քայլելով անցավ նրանց վրայով:

Աշոտը ծիծաղեց, բայց, կարծես թե այնքան էլ չհավատաց պատմածիս: Ասածս հաստատելու համար, ես ասացի նրան.

- Աշոտ, - ասացի: - Ի՞նչ ես կարծում, ի՞նչն է նավի վրա անհավանական:

Աշոտը հարցական նայեց ինձ:

- Ճանճը, - շարունակեցի ես: - Նախ, որ ափից ենք շատ հեռու: Եվ երկրորդ, այնքան խիստ են սանիտարական պայմաններն այստեղ՝ նավի վրա, որ ճանճերը համարյա բացառված են: Բայց եթե հանկարծ, - ասացի,- տեսնես մեկ ճանճ այս նավի վրա՝ դու կտեսնես այդ ճանճին… կնոջիցս ոչ հեռու:

Հաջորդ օրն առավոտյան նախաճաշեցինք, ու նստել ենք նավի վերին հարկում, որտեղ բացօթյա ջրավազանն է: Նստել ենք ապակե պատի մոտ, զմայլվում ենք Խաղաղ օվկիանոսով: Երեքով ենք, Աշոտը չկա՝ ինչ-որ տեղ է գնացել:

Որոշ ժամանակ անց վերադարձավ: Մոտեցավ, կանգնել է կողքիս:

Ու մեկ էլ հանկարծ հրում է ինձ.

- Սամ, Սամ, նայիր, - ու հայացքով ցույց է տալիս դեպի կինս:

Նայում եմ:

Ապակե պատի վրա, կնոջս գլխի վերևում, մի ճանճ էր սողում:


* * *

Հարցն այն չէ, կա՞ր արդյոք ճանճ նավի վրա թե ոչ, կամ կայի՞ն արդյոք ուրիշ ճանճեր էլ այնտեղ: Չնայած, չեմ կարծում, թե կային, որովհետև հաջորդ օրերը մենք այդպես էլ ուրիշ ոչ մի ճանճ չտեսանք, թեև փնտրում էինք:

Ինձ համար ամենակարևորը հետևյալն էր: Իմ համոզմունքը, իմ բացարձակ վստահությունն ասածիս վրա, չէր կարող փաստացի չընդգծվել որևէ կերպ: Եվ հենց այդ էր ճանճի հայտնվելու պատճառը: Ինչը շատ կարևոր էր ինձ համար, քանզի այն քաջալերեց ինձ ու իմ վստահությունը:



* * *

Դե ինչ, համարյա թե ամեն ինչ ասացի, ինչ որ հիշում եմ ամենից, ինչ պատահել էր ինձ հետ, մինչև Ուգոյին հանդիպելը: Ընդամենը մի դեպք է մնացել չպատմված, և այն ես թողել եմ վերջի համար: Որովհետև այն՝ ամենազարմանալի պատմությունն է, որը տեղի է ունեցել ինձ հետ:

Բայց, մինչև պատմություններս ավարտելը, ցանկություն ունեմ խոսելու մեկ բանի մասին էլ, ինչը նմանապես կարևոր է ինձ համար: Եվ ինչը ես համարում եմ իմ կյանքում տեղի ունեցած վերափոխությունների բաղկացուցիչ մասը:

Երկար մտածեցի, թե ինչպե՞ս անվանել այդ և վերջիվերջո հանգեցի սրան. ինտուիտիվ պատասխաններ:

Այո, հենց պատասխաններ, որովհետև հարցերը հիմնականում ծնվում են սովորականի պես, ինչպես եղել է միշտ և լինում է բոլորի հետ, երբ կենտրոնանում ես ինչ-որ մտքի շուրջ: Բայց ստացվել է այնպես, որ պատասխանները՝ վերջին ժամանակներս, - սկսել են երբեմն գալ ինչ-որ անգիտակցորեն:

Առաջին անգամ ես ուշադրություն դարձրեցի դրա վրա, երբ համացանցում, ինչ-որ մի ֆորումի մեջ, պատասխանում էի ինչ-որ մեկի հարցին: Վերընթերցելով գրածս, ես զարմացա իմ պատասխանից, որովհետև հասկացա, որ այն, ինչ ես գրել եմ, դրա գիտելիքները չունեմ, իմ ինֆորմացիան բավարար չէր նման պատասխան գրելու համար:

Այն առաջին անգամը ես ջնջեցի գրածս՝ վախից: Հետո՝ էլի ինչ-որ անգամներ: Մինչև զգացի, որ այդ մտքերը որոշ ժամանակ հետո հասկանալի են դառնում և, որպես օրենք, ստացվում է, որ նրանք ճիշտ էին: Աստիճանաբար ես սկսեցի վստահել նրանց: Եվ մինչև այսօր այդ ինտուիտիվ պատասխաններն ինձ երբեք չեն խաբել. գոնե մեկ անգամ թույլ չեն տվել, որ ես ափսոսեմ, որ հավատացել ու վստահել եմ նրանց:

Բայց այդ վախը… Մեր ամբողջ կյանքի ուղեկիցն է այդ վախը, ծնված և կերակրված մեր սովորույթներից, մեր գիտելիքներից, այն ամենից, ինչ մեզ տալիս է մեր կենցաղը, մեր շրջապատը, մեր ընտանիքը:

Մեր դաստիարակությունը, մեր ձեռք բերովի գիտելիքները, ինչի՞ են վերջիվերջո մեզ բերում նրանք: Իհարկե, մենք բոլորս էլ գերազանց գիտենք այդ. մեր Էգոյի ձևավորմանը:

Իսկ չէ՞ որ մեզ բոլորիս սովորեցրել են, որ Էգոն՝ մեր ամենակարևոր մասն է մեզ համար, որ դա հենց մենք ենք, որ կանք, ճի՞շտ է:

Ի միջի այլոց, ես այդպես էլ չկարողացա գտնել այդ բառի հայերեն թարգմանությունը: Ո՞վ կարող է հուշել, ի՞նչ է նշանակում այն. Անձնականությու՞ն…

(Ասեմ, որ սա էլ՝ ինտուիտիվ պատասխանների շարքից է. “անձնականություն” բառը հենց նոր շրխկաց գլխիս մեջ):

Ահա, թե ինչ… Ահա, թե որտեղ է թաքնվել ամենակարևորը: Այդ Էգոն, այդ Անձնականությունը (հենց նոր զանգահարեցի Արթուրին, նա ասաց. Ինքնություն; Կարինեն ասաց. Ես: Որոշեցի վստահել իմ՝ “անձնականությանը”), այն է, ինչը մեզ բաժանում է մեր Իրական Էությունից, մեր իրական Ես-ից: Էգոն սահմանափակում է մեր անսահման Հոգուն մեր փոքրիկ ֆիզիկական մարմնի մեջ և ստիպում է մեր մտքին գիտակցել այդ չնչին մարմինը որպես կենտրոնը, պորտը աշխարհի…

Ահա թե ինչու. ինձանից է սկսվում ամեն ինչ և ինձանից հետո՝ թեկուզ ջրհեղեղ…

Իհարկե, չէ՞ որ իմ Էգոն, իմ Անձնականությունը, ամբողջապես կտրել է ինձ Իմ Ամբողջականությունից… Իմ Աստվածայնությունից…

Եվ երբ, ժամանակ առ ժամանակ, ավելի ու ավելի հազվադեպ՝ մեր հասունանալու պրոցեսի հետ միասին, մեր Իրական Էությունը, մեր Ամբողջականությունը, Աստվածայնությունը, փորձում է կյանքի նշաններ ցուցաբերել, փորձում է ինչ-որ բաներ հուշել մեզ, - ինչո՞վ ենք մենք պատասխանում նրան… Իհարկե՝ վախով: Եվ, ելնելով վախից, հերքում ենք ամենն, ինչ մեր Էգոն ստիպել է մեզ մոռանալ հասկանալ:

Շատ լավ հիշում եմ պատանեկան տարիներիս վախը: Երբեմն, և այդ կարող էր պատահել ամենատարբեր իրավիճակներում. ասենք, դաս եմ սովորում, կամ գրում եմ, կարդում եմ, երաժշտություն եմ լսում, կամ ուղղակի հավաքված ենք ընկերներով ինչ-որ տեղ, - կապ չունի: Համոզված եմ, որ բոլորին էլ ծանոթ է այն վիճակը, երբ մի ակնթարթ կարծես թե անէանում ես, կարծես թե կաս, բայց՝ չկաս, կտրվել ես շրջապատից, աշխարհից: Հա, ասում են. աչքերդ սառել են…

Այո, այո, սառել են: Մեկ էլ զգում էի, որ աչքերս սառել են ինչ-որ բանի վրա: Ավելի ճիշտ կլինի ասել. ոչ թե սառել են, այլ կենտրոնացել են ինչ-որ բանի վրա: Եվ գիտակցելով այդ, ես սկսում էի զգալ, որ այն, ինչի վրա կենտրոնացել է հայացքս, - թող լինի առջևս դրած ջրի բաժակ, կամ գնդակ, որ մեկը բակում խաղում է, կամ պատից կախված ժամացույց, կապ չունի, թե ինչ, - բայց հաջորդ ակնթարթին, եթե ես չդադարեմ նայել դրան, - բաժակը՝ կկոտրվի, գնդակը՝ կպայթի, ժամացույցը՝ կընկնի պատից…

Բացարձակ հավատ: Ավելի ճիշտ, այդ զգացմունքն այնքան է իրականանում քեզ համար, որ անցնում է արդեն հավատի սահմանը: Դա արդեն հավատ չի, դա՝ գիտելիք է:

(Եթե ես ձեռքս պահել եմ քեզանից սեղանի տակ ու ասում եմ, որ ձեռքիս խնձոր ունեմ բռնած քեզ համար, դու կարող ես հավատալ ինձ կամ ոչ, ճի՞շտ է: Բայց եթե ես ձեռքումս բռնած խնձորը մեկնել եմ քեզ և դու տեսնում ես այն քո աչքերի առջև, արդյո՞ք քեզ պետք է հավատալ, թե ձեռքումս խնձոր կա: Հավա՞տ է դա, թե՞ արդեն՝ գիտելիք…)

Իսկ այդ գիտելիքին միշտ հաջորդում էր… վախը: Վախը, որ եթե իրոք, բաժակը կոտրվի, կամ ժամացույցն ընկնի, - ի՞նչ պատասխան եմ ես դրան տալու. ինչու՞, ինչպե՞ս այդ տեղի ունեցավ… Ի՞նչն է դրա պատճառը… Չէ՞ որ ես չգիտեմ դրա պատասխանը… Ես մոռացել եմ պատասխանը:

Ահա, թե ինչ ասել է Էգո և՝ նրա վախը:

Լավ, վերադառնանք ինտուիտիվ պատասխաններին. Խոսակցությունը նրանցից սկսվեց:

Մինչև այսօր էլ նրանք պատահում են իմ կյանքում, տարբեր առումներով, տարբեր պարագաներում: Ինչպես նաև ծնվեցին մի քանի ինտուիտիվ գրված բանաստեղծություններ, որոնց ծագումն այդպես էլ անհասկանալի մնաց ինձ համար: Ցանկություն ունեմ ներկայացնելու նրանք այստեղ, քանի որ ինձ թվում է, որ նրանք ամբողջովին այս թեմայի մեջ են և առանց նրա ուղղակի չէին լինի: Եվ հետո, առանց այդ իմ գործերի, արդեն ես էլ երևի ես չլինեի:

Առաջինը ստացվեց, երբ ես փորձեցի թարգմանել Բորիս Գրեբենշչիկովի մի երգը. “Խնձորների Հայրը”: Երկրորդը ստացվեց Էրիկ Տրուֆազի մի երգը լսելուց, որտեղ հետևյալ բառերը կային, “Եթե Աստված, դա նա է, ումից դու վախենում ես…” Իսկ երրորդը գրված է տարիներ առաջ ու ես արդեն չեմ էլ հիշում, թե ինչպես: Միգուցե նորից, Գրեբենշչիկովից ազդվա՞ծ…Միգուցե:


1. ԽՆՁՈՐՆԵՐԻ ՀՈՐ ՄԻՏՔԸ


Այն խնձորների Հայրը բևեռել է հայացքը
Իր Երկնային Այգուն.
Տարօրինակ հայացք է
Երկնային Հոր հայացքը:
Այն խնձորների Հորը լսելի է նույնիսկ
արմատների լուռ շարժումը երազում,
Եվ նաև ձմռան շարժումը
դեպի գարուն:

Բ.Գրեբենշչիկով - "Խնձորների հայրը"

1

Եվ Նրա սերը սահման չունի:
Սահման չունի մեր Երկնային Հոր սերը:
Եվ նայում է Նա Իր սիրով անսահման
Իր Այգու խնձորենուն և Այգուն Եդեմական:


Այն խնձորների Հայրը ձայն է լսում Այգում,
հարազատ մի ձայն.
Նշանակում է,
բոլորն այստեղ են:
Այն խնձորների Հայրը բոլորին խնդրում է
զբաղեցնել իրենց տեղերը
Իրենց տարիքի
և պաշտոնի համաձայն:


Այստեղ են. Ադամ Առաջինը,
Ադամ Միակը, Ադամ Աստվածածինը,
Այսինքն, Ադամից բացի
առայժմ դեռ ոչ ոք չկա, որ լինի ներկա:
Ադամ Առաջինն ասում է
Ադամ Միակին և Ադամ Աստվածածնին,
Որ խնձորների Հայրն իրեն մի բան ասաց,
բայց ինքը ոչինչ չհասկացավ:



Այն խնձորների Հայրը,
անսահման սիրով լիքը լցված
և ժպտամիտ նայում է
Իր Աստվածածին, միակ
և առաջնեկ Ադամ որդու վրա.
Ի՜նչ հիասքանչ որդի է նա
և որքա՜ն հարազատ:

Բայց միայնակ է որդին,
Ադամն այդ հիասքանչ,
Աստվածն այդ մարմնացած:
Ջահելն այդ, Ադամ - էությունը
դեռ չի զգում
իր ամբողջականությունը,
Եվ հարկ է, որ նա
սովորի, ճանաչի և հասկանա:


Հիմա էլ, տես, ինչպես,
կանգնել Դրախտի մեջ,
առանձնացրել է իրեն Եդեմական Այգուց,
Կարծում է, թե հյուր է այստեղ,
այս Այգում Եդեմական;
Աստված նայում է ժպտամիտ
որդուն իր անդրանիկ.
Հայրը նայում է որդուն
Եվ չի կարող տարբերել
որդուն Հորից՝ Աստծոց:

Բայց միայնակ է որդին,
սիրելի Ադամը,
Եվ ամբողջ այս
երջանկության ծանրությունը
չի կարող իր ուսերին տանել:
Մի օգնական է հարկավոր
Հոր սիրելի, միակ որդուն,
Որ օգնի հասկանալ
Հոր միտքը առաջին,
Որ Հոր տված անսահման
երջանկությունը
հանձն առնի Ադամի հետ բաժանել:

2.

Երկա՜ր-երկա՜ր ճամփա անցավ
այն միտքը ծնված,
քանի դեռ կհասկանար,
Որ հարկ է բարձրացնել
կնոջ այդ նոր ծնված
թարթիչները երկա՜ր-երկա՜ր:


Հեզության ակունքը
իրենց մեջ խորտակած
աչքերն այդ անծայրածիր,
Հավերժական սիրո
մարտկոցները երկու -
ջերմության աղբյուրները


Ընդգրկեցին իրենց
հոգու անհատակության մեջ,
մտքի անեզրության մեջ
Իրենց արտասովոր,
կերտող և շինարար այդ Հոր
անսահման սերը:


Հետո թեքվեց
հայացքն այդ իմաստնացած
դեպի Հորից իրեն տրված ընկերը,
Որը քնած էր դեռ,
այդ վիրահատությունից հոգնած -
կորցրած իր մի զույգ կողոսկրները:


Տեսավ ու զմայլվեց,
տեսավ և հիացավ:
Գետնից պոկեց իր նազելի իրանը,
Հենված ձախ արմունկին,
Երկա՜ր – երկա՜ր նայեց,
թե ինչպես է արթնանում Ադամը:



3.

Կնոջ երկար մազերը կախվեցին
քնած Ադամի դեմքի վրա
Եվ անզգուշորեն խառնվեցին
գոցված կոպերի հանգստությանը:
Եվ թավշե կուրծքն էլ ծանրացավ
քնած Ադամի սրտի վրա`
Սրտի զարկերին ուժ տալով այնքան,
որ քնած Ադամը - արթնացավ:

Եվ բացեց Ադամն իր աչքերը`
այդ անծանոթ հպումից առաջացած
մի ինչ-որ նոր զգացումից վախեցած:
Եվ առաջին բանը, դա երկար
և շիկահեր մազերի ալիքներն էին,
որ տեսան աչքերն այդ զարմացած:

ՈՒ կառչելով այդ շիկահեր ալիքներից,
հևիհև վեր մագլցեց Ադամի հայացքը -
Տեսնելու, թե ու՞ր են տանելու իրեն
ալիքներն այդ հրաշք, -
ՈՒ հանկարծ մի անեզր ծով տեսավ
իր վրա խոնարհված կնոջ աչքերի մեջ,
Եվ այդ անհատակ ծովի մեջ
չխորտակվել չկարողացավ:


4.

- Ո՞վ ես դու, - երկյուղով հարցրեց Ադամը:
Ասաց խոսքերն այս ու... կարծես թե քարացավ:
Չէ՞ որ սա առաջին անգամն էր, որ խոսեց Ադամը,
նա խոսեց ու ձայնից իր վախեցավ:

Իսկ քիչ անց այդ վախը վերածվեց
հետաքրքրության, և Ադամը շշմած
Կրկնեց նույն հարցը. "Ո՞վ ես դու",..
հիմա ասես թե ինքն իրեն, զարմացած:

Բայց միայն Ադամը չէր Այգում Եդեմական,
որ վախեցել էր իր ձայնից, -
Ադամի վրա խոնարհված կինն էլ գոչեց "Ա՜-ա՜-ա՜..."
և վախեցած հետ քաշվեց Ադամից:
Եվ այդ "Ա"-ն արտահայտված`
աստվածային հոգու ձայնն էր,
Որ, առաջին անգամ լսված, -
ընդգրկեց Այգին և ամբողջ Տիեզերքը:

Հայր -Աստվածն այն խնձորների
և այս նորաստեղծ մարդկանց,
Գոհացավ առաջին շփումից
Իր երկու առաջնեկ զավակների.
Մտադրությունն Իր խորամանկ`
Ֆի-զի-կա-կա-նա-ցրած
Մի գալար սարքեց ու փաթաթեց
այն խնձորենու բնին:

Քնաթաթախ Ադամը վեր կացավ
ու նստեց իր դեմ նստած կնոջ դիմաց:
Երկա՜ր –երկա՜ր նայեց նրան ու չը-ձանձրացավ:
Երկա՜ր նայեց ու այդպես էլ մնաց հմայված:
Եվ այստեղ մեր Հայրը օրենսդրեց,
որպեսզի հետաքրքրությունը միշտ հաղթի վախին:
Եվ Ադամն իր հարցն ուզած-չուզած կրկնեց,
զգուշորեն դիպչելով կնոջ ուսին:

- Ես Ադամն եմ, - նա ասաց:
- Իսկ դու՞... Ո՞վ ես դու:-
Եվ կինն այդ երկրորդ անգամ "Ա՜ -ա՜-ա՜" ճչաց,
վախեցած հպումից Աստծո որդու:

Երկրորդ "Ա"-ն` դա միտքն էր Հայր Աստծո,
որ կնոջ մեղրահոս շուրթերից դուրս պրծավ:
Եվ Այգին ու Տիեզերքը լցվեցին մտքով,
և Աստծո արարումն ամբողջ իմաստնացավ:
Իսկ Աստված գոհ մնաց Իր մտքից,
հիացավ ծրագրով Իր նորաստեղծ,
Եվ մարմնացրած Իր երկրորդ գալարն էլ
խնձորենու բնին փաթաթեց:

Այն երկուսը դեռ զննում էին իրար,
դեռ փորձում էին իրար ճանաչել:
Երբ կնոջ առաջին վախն անցավ,
ձեռք տվեց Ադամին նա զգուշորեն:
Ձեռք տվեց Ադամի մազերին,
այտերով զգուշորեն իջավ ցած:
Երբ հասավ այր-մարդու կրծքերին`
կրծքերին իր նայեց զարմացած:


Եվ Ադամն էլ կնոջ հետ միասին
սովորում էր իր մարմինը գիտակցել:
ՈՒ երբ կնոջ մատներն ավելի ցած սահեցին`
երկյուղած այդ հպումից` նա "Ա՜-ա՜-ա՜" գոչեց:

Եվ այդ "Ա"-ն ծնունդ տվեց զգացմունքին,
և Աստծո արարումն արթնացավ:
Եռյակով այս. զգացմունքի, հոգու, մտքի,
արարումն այդ ամբողջականացավ:
Եվ Աստված գոհ մնաց արդյունքից:
Եվ մարդկանց նոր փորձից հիացած`
Սիրելի Իր խնձորենու բնին
մի գալար էլ փաթաթեց մարմնացրած:


- Ա, - կրկնեց նորից այդ կինը`
դնելով իր ձեռքը իր կրծքին:
Ասաց. "Ադա՞մ", - ցույց տալով Ադամին էլ
ու մոտեցավ, նորից նստեց նրա կողքին:

- Ադամ և Ա՞, - հարցրեց Ադամը:
Այդ ժամը նրանց ճանաչման ժամն էր:
ՈՒ կինն էլ նորից կրկնեց քանի անգամ.
"Ադամ և Ա, Ադամ-և-Ա, Եվ-ա-Ադամ":
- Եվա-Ադամ,- կրկնեց Ադամը: - Ադամ, Եվա:
Եվա, Եվա, Եվա,- կրկնեց:- Եվա, Եվա:-
Քանի անգամ որ կրկնեց նա անունը նրա,
այնքան նոր գույներ կամար կապեցին երկուսի վրա:



5.

Եվ աշխարհը լցվեց գույներով:
Տիեզերքն էլ անչափ հարստացավ:
Խոսքերով, գույներով և ձայներով
Աստծո միտքն էլ երանգ ստացավ:

Ավարտվեց արարման սիմֆոնիան`
առաջինը համայն աշխարհում:
Եվ տեսավ Տեր-Աստված, որ միայն
փորձն է Աստծոն բացահայտում:

Հասկացավ, որ ճիշտ էր այդ միտքը`
բազմանալ Իր զավակների մեջ:
Նա տեսավ, որ զավակն էլ, դա` Ինքն է,
նայեց նրանց և Իրենով զմայլվեց:

Ցանկացավ ավելի բազմանալ
և Իր փորձն էլ բազմապատկել:
Տեսնել Ինքն Իրեն, հիանալ
Իր զավակների զավակների մեջ էլ:

Մեծագույն հաճույքով լպստեց
երկսայրի Իր լեզուն մարմնացած,
Խնձորենուց երկու խնձոր պոկեց,
զգուշորեն ծառից սողաց ցած:

Ադամն ու Եվան իրարով կլանված,
ինչ խոսք, որ չէին տեսնում ուրիշ ոչինչ:
Հայրը մոտեցավ նրանց աննկատ.
Հայրը - սիրով լի և Հայրը - Արարիչ:

Նայեց Հայրը նրանց, Իր զավակներին,
Իր զավակներով հիացավ և օրհնեց:
ՈՒ նրանց ոտքի տակ, ժպտերես, աննկատ
իմացության այն երկու խնձորները գլորեց:

...Եվ սկսվեց...



2. ԵԹԵ ԱՍՏՎԱԾ` ԴԱ ՆԱ Է...


Եթե Աստված` դա Նա է,
ումից որ դու երկչում ես, -
Կորած ես դու, եղբայր,
ես քեզ խղճում եմ:
Եթե երկչում ես, ինչպե՞ս կարող ես
դու Նրան սիրել,
Ինչպե՞ս կարող ես
քո Աստծոն ապավինել:

Եթե Աստված` դա Նա է,
ում որ դու կանչում ես, -
Կորած ես դու, եղբայր,
ես քեզ խղճում եմ:
ՈՒրեմն չես զգացել,
որ Նա կողքիդ է:
Ի՞նչ ես կորցրել Աստծոդ,
Նա միշտ քեզ հետ է:

Եթե Աստված` դա Նա է,
ում դեմ մեղա ես դու գալիս, -
Կորած ես դու, եղբայր,
դու մեղք ես, սիրելիս:
Անիմաստ է այդ անել
Աստծո առջև.
Թող ներեն նրանք, ում դու
վնաս ես պատճառել:

Եթե Աստծոց երկչում ես,
կանչում ես, մեղանչում ես, -
Գալիս է ժամանակ,
երբ դու Աստծոց` փախչում ես:
Էլի կորած ես դու, եղբայր,
և ես խղճում եմ քեզ.
Աստված` Նա ամենուր է.
ու՞ր պիտի Աստծոց փախչես:


Պատճառը Նա չէ` քո Աստված,
պատճառը` դու ես:
Այդ քո հավատն է վախվորած,
իսկ դու` համայն երկյուղ ես:
Պապերդ են դեռ ասել քեզ,
և պատմությունդ.
Այսպես չասես, այնպես չանես,
թե ոչ` դժոխքն է տունըդ:

Այո, տխուր է սա, եղբայր,
տխուր վիճակ է:
Սա կյանք չէ, սիրելիս,
վախի... համաճարակ է:
Սարսափը քեզ համար
նորմալ վիճակ է:
Եվ միշտ արդյունքը քո կյանքի`
կասկածի տակ է:

Որքա՞ն կարող ես դու այդպես,
քանի՞ հազարամյակ:
Ինչքա՞ն կարող ես կռանալ
այդ բեռի տակ:
Ե՞րբ պետք է վերջապես
դու` անճարակդ
Փորձես սթափվել այդ խոր քնից,
շտկել վիճակդ...

Տեսնես, որ սխալ ես քո մասին
դու մտածում,
Եվ անճարակ չես դու, -
ինչու՞ ես այդպես կարծում:
Ամեն ինչ քո ձեռքին է:
Եվ արի ու տես,
Կյանքիդ հետ դու կարող ես
անել ինչ կուզես:



Եղբայր, եկ թա՛փ տուր դու ուսերդ,
բացի՛ր աչքերդ,
Տե՛ս, թշնամի չէ քո Աստված,
Նա քո ընկե՛րն է:
Նա համայն սեր է քո հանդեպ,
քո կյանքի շունչն է:
Նույնիսկ կարիք չունես փնտրել,
Նա միշտ քո շուրջն է:

Նա միշտ քո շուրջն է, քո Աստված,
Նա միշտ քո մեջ է:
Եվ քո վիճակն այս, ճիշտն ասած,
հիշիր` անվերջ է:
Թե բաժանվել էլ ցանկանաս`
դու անկարող ես, -
Քո կապը քո Աստծո հետ
անընդմեջ է:

Սիրո վրա է հիմնված ձեր կապը,
ոչ վախի,
Այնպես որ քո Աստծոց
դու մի փախիր:
Եվ վստահիր դու քո Աստծոն,
դու այդ կարող ես:
ՈՒ հավատա, որ քո Աստված
ամենակարող է:

Աստված հսկիչը չի կյանքիդ,
Աստված դիտող է:
Դու արարիչն ես քո կյանքի,
Նա` հաստատողն է:
Ինչ որ ստեղծես դու քո կյանքում,
Նա համաձայն է:
Նույնիսկ խորհուրդ էլ քեզ չի տա`
դա քո գործն է:

Ինչ խոսք, որ կարող ես դու
հերքել Աստծոդ,
Թե ուզես, կարող ես
նույնիսկ ուրանալ:
Բայց չես կարող երբեք դու
մոռանալ Աստծոդ,
Եվ անկարող ես
քո Աստծոց հեռանալ:

Հիշիր, թե ինչպիսին
Նա քեզ ստեղծեց.
Դու ճիշտ ես, Իր նման
և հենց Իր կերպ:
Այսինքն, դու նույնպես,
ինչպես Աստված`
Ամեն ինչ կստեղծես,
ինչ ցանկանաս:

ՈՒրեմն, իմ եղբայր,
անցիր գործի,
Չար ու սև մտքերից դու
ազատվել փորձիր,
Սև ու մութ ամպերը քո կյանքի
մի կողմ վանիր,
Վստահիր Աստծոդ
և ապավինիր:

Եթե ձեր հաղորդակցության
միջոցը սերն է,
ՈՒրեմն, երջանիկ նախանձը`
դա իմ դերն է:
ՈՒրեմն, քո վերջի մասին
հիմք չունես դու հոգալու,-
Չկա ոչ մի իմաստ`
դրախտը փնտրելու:

Քանզի արդեն հիմա, լսու՞մ ես,
դու դրախտում ես:
Արդեն ունես ամեն ինչ,
ինչ փնտրում ես:
Քո կյանքը դառնություն չէ`
փորձություն է,
Աստծո նվերն է քեզ,
երանություն է:


Եթե Աստված` դա Նա է,
ում որ դու սիրում ես, -
ՈՒրախ եմ ես, եղբայր,
դու արթնանում ես:
Քո արթնացման համար
անչափ ուրախ եմ.
Կգա մի օր, կմոռանաս,
թե ինչ է վախը:

Եթե Աստված` դա Նա է,
ումից դու սովորում ես, -
ՈՒրախ եմ ես, եղբայր
և խոնարհվում եմ:
Աստծո տված միակ դասը`
փրկությունն է:
Գիտե՞ս, թե ինչ ես դու սերտում, -
սերտում ես Անմահությունը:

Եթե Աստված` դա այն է,
ինչը որ դու շնչում ես, -
ՈՒրախ եմ ես, եղբայր,
և քեզ անչափ սիրում եմ:
Եթե Աստծով շնչում ես,
սիրում ես, սովորում ես, -
Գալիս է ժամանակ,
երբ ինքդ` աստվածանում ես:



3. ՀԵԹԱՆՈՍԱԿԱՆ

Այստեղ,այս երկու գետերի միջում`
Այս Միջագետքում,
Անհասանելի անցյալից եկած սարերի վրա
քամին է շրջում:
Իսկ Տիեզերքում
Հավերժությունը անշարժացել է չգիտես ինչու,
Համախմբել է մոլորակներին, աստղերին հեռու
ՈՒ կենտրոնացրել այս բյուր բանակի հայացքն ահավոր
Այստեղ, այս երկու գետերի միջում,
Այս Միջագետքում,
Որտեղ հեռավոր անցյալից եկած սարերի վրա
քամին է շրջում:

Հին գետի ափին, քարերի վրա, թփուտների մեջ
Թաքնվել է Նա:
Նա սպասում է:
Գիտի, որ ճիշտ է իր սպասելը:
Գիտի, որ` ինչ որ կատարվելու է,
Այսօր անպայման պիտի կատարվի:
Տիեզերական համախմբումը
Այստեղ, այս երկու գետերի միջում
Այսօր իզուր չէ.
Եկել է ժամը արհավիրքների:

Սպասում է Նա:
Դարան է մտել:
Որսի դուրս եկած գազանի նման
Անշարժ կանգնած է թանձր թփերի տերևների տակ:
ՈՒ քամին պետք է տատաներ թփի տերևները խիտ, -
Բայց քամի չկա:

Հոծ լռության մեջ գիշերն է շրջում:
Շուրջպար է բռնել գիշերը այսօր մեղմ ալիքների
մեղեդու ներքո,
Հեռու աստղերի նվագակցությամբ:


Հավանական է, որ ալիքների մեղեդին էր ջերմ
քնքշորեն շոյում հուշերը Նրա:
Հնարավոր է, այն բյուր աստղերի արտացոլումն էր
ծանրացել Նրա կոպերի վրա:
ՈՒ հավանաբար սպասողը այս,
դարան մտածը,
Հոգնել էր արդեն իր սպասումից,
Եվ չհասցրեց նույնիսկ հասկանալ, թե ինչպես...
Քը-նեց:

Ես չեմ հասկանում, ինչպե՞ս քնեցի...
Ինչպե՞ս քնեցի հենց այն վայրկյանին,
Երբ Ծիր-Կաթինը իր գորգն էր փռել գետի ջրերին,
ոտքերիս առջև:
Երբ հավատացի, որ Լուսնի Ճամփան ինձ տանելու է
դեպի իղձերըս,
երկար փափագած...
Երբ Հավերժության հուր-հիացմունքը և Իմաստության
Լույսը թաքնված
Արտացոլվեցին աչքերիս խորքում
ՈՒ որոշեցի դուրս գալ դարանից և ընկնել ճամփա:
Սակայն քնեցի... կարծես - քարացա...

Ոչ ոք չգիտի, ե՞րբ լույսը բացվեց.
Առավոտյա՞ն էր, թե՞ անցած տարի,
Թե՞ հարյուր տարի, կամ դարեր հետո:
Բայց, երբ կատարվեց անխուսափելին,
Երբ Լույսը բացվեց...
Ոչ ոք չգիտի, առավո՞տ էր դա,
Թե՞ կայծակների,

Որ հուրում էին ամբողջ Գիշերը
Անհասանելի Անցյալից եկած սարերից այն կողմ,
Այս կայծակների
Արտացոլումը գետի ջրերին...

Իրականությու՞ն է սա, երա՞զ, ոչ ոք չգիտի:
Բայց հեռվից եկած մի պատմություն են պատմում
հին մարդիկ,
Որ Միջագետքում,
Այնտեղ, այն երկու գետերի միջում,
Ինչ-որ մի Կերտող,
Կամ ինչ-որ Աստված
Արձան է կերտել շատ դարեր առաջ:
Եվ սպասում է Արձանն այս խոնարհ,
Թե երբևիցէ Գիշերը կանցնի,
Եվ, վերջիվերջո, Առավոտ կգա
Եվ Նա - կարթնանա:



ԿԱՐՄՐԱՄԱՆՈՒՇԱԿԱԳՈՒՅՆ ԱՄՊԵՐ

Այնպես ստացվեց, որ ուշ ճանապարհ ընկանք: Նորից Լաս Վեգաս էինք գնում: Սովորաբար շուտ ենք դուրս գալիս, որպեսզի լույսով տեղ հասնենք:

Մի խոսքով: Հասցրել էինք ճանապարհի կեսն անցնել ընդամենը, սկսեց մթնել:

Մայրամուտը շատ գեղեցիկ է Լոս Անջելեսում: Որքան արևը ցած է սահում երկնքից, երկինքն ավելի կարմրամանուշակագույն երանգ է ստանում: Իսկ եթե ամպեր էլ կան՝ աննկարագրելի գեղեցիկ է դառնում երկինքը: Բայց այս տեսարանն առավել յուրահատուկ է ջրին մոտ շրջաններում, որտեղ արևը թաքնվում է կարծես Խաղաղ օվկիանոսի մեջ:

Իսկ մենք ավելի ու ավելի էինք հեռանում օվկիանոսից, շուտով արդեն Նևադա ենք հասնելու:

Չգիտեմ, թե ի՞նչ փչեց կնոջս խելքին, բայց նա շատ տխուր ասաց.

- Պատկերացնու՞մ ես, թե ինչ գեղեցիկ է մայրամուտի այս ժամն օվկիանոսի ափին: Իսկ այստեղ… տես, ինչ գորշություն է ամենուր: Գոնե արևի մի փոքրիկ ցոլք լիներ ամպերի վրա, մի փոքրիկ երանգ…

Ես նայեցի նրան: Իրոք, այնքան տխուր էր նրա հայացքը: Այնքան թախիծ կար աչքերի մեջ, որ ես խղճացի նրան.

- Լավ, հանգստացիր, - ասում եմ: - Եթե դու այդքան սիրում ես քո այդ կարմրամանուշակագույն ամպերը, ուրեմն Աստված քեզ առանց նրանց չի թողնի: Ուշադիր նայիր, որ հանկարծ բաց չթողնես:

- Որտեղի՞ց, - ասում է: - Այստեղ օվկիանոս չկա…

Անցել էր մի հինգ րոպե, ոչ ավելի, երբ հանկարծ…

Անհավատալի է, բայց ամբողջ երկինքը կարմրեց: Իմ ամբողջ կյանքում ես նման երկինք չէի տեսել: Ինքնստինքյան դանդաղեցրի ընթացքն ու աջ շարք անցա:

Ուր աչքերդ գցեիր. առաջ, հետ, ձախ, աջ… ամենուր կարմրամանուշակագույն երկինք էր, կարմրամանուշակագույն ամպեր:

- Անհավանական է, - արցունքն աչքերի շշնջում էր կինս: - Սա՝ անհնար է: Այսպիսի բան չի կարող լինել: Աստված իմ, Աստված իմ…

Երկինքը մնաց հրդեհված երևի մոտ տաս րոպե: Հետո, ինչ-որ շատ անսպասելիորեն, ամեն ինչ նորից գորշացավ, և էլի մի տաս րոպե հետո արդեն շուրջբոլորը սկսեց մթնել:

Եթե բացատրություն կպահանջեք՝ անկարող եմ այդ անել: Եթե կուզեք, եկեք այս պատահարը համարենք “պատահականությու՞ն”…


* * *

Եվ այսպես, մոտեցանք վերջին: Ամենահիմնական պատմությունը: Ամենաանհավանականը: Այն, ինչը պատճառ դարձավ՝ գրելու այս ողջ կատարվածի մասին իմ կյանքում, ավելի ճիշտ, վերջին տասնամյակում: Ամենաանհավանական հանդիպումը՝ բոլոր հանդիպումներից: Այն, ինչը վերջ դրեց բոլոր կասկածներիս:




ՈՒ Գ Ո

Մի օր Ալիկը մոտեցավ ինձ ու վրդովված սկսեց պատմել, որ “Զրույց Աստծո հետ” աուդիոգիրքը լսելիս, մի ակնառու ստի է հանդիպել, ինչն էլ որ հանդիսացել էր նրա վրդովվմունքի պատճառը:

Պատմությունը հետևյալն է: Մի օր Նիլ Դոնալդ Ուոլշը, որն իր կյանքի այդ ժամանակահատվածում բավական սուղ ֆինանսական վիճակի մեջ էր գտնվում, դուրս է գալիս տանից, և ավտոբուսի կանգառում հանդիպում է մի զույգի: Հասկանում է, որ սրանք փող չունեն ու սոված են, այնքան է խղճում սրանց, որ համոզում և իր տուն է տանում: Սկսում է կերակրել նրանց տարբեր տեսակի ուտելիքներով, որոնք որ մեխանիկորեն հանում է սառնարանից, և մի որոշ ժամանակ հետո միայն հիշում է, որ սառնարանում այդքան ուտելիք չուներ: Պահում է զույգին իր տանը գիշերն էլ, առավոտյան նորից կերակրում է նրանց, նոր միայն ճանապարհ դնում: Եվ նույնիսկ հետո էլ, սառնարանը լիքն է մնում մոտ երեք օր:

Ալիկն ինձանից պատասխան էր սպասում, թե ինչու՞ է իմ սիրելի Ուոլշը տեղադրել նման հիմարությունն իր գրքում:

Ես չէի հիշում այդ տեղը և, ճիշտն ասած, նույնիսկ զարմացա, որ Ուոլշը գրել է այս պատմությունը հենց իր առաջին գրքի մեջ: Իմ կարծիքով, նման պատմություն գրելու համար հարկավոր էր նախապատրաստել սկզբում ընթերցողին, որ հնարավոր են այսպիսի պատմություններ, նոր միայն պատմել այդ մասին:

Այդ պատճառով հարցրեցի Ալիկին, միգուցե նա շփոթե՞լ է, և այդ պատմությունը մեկ ուրիշ գրքու՞մ է գրված: Սկսեցի թվարկել Ուոլշի ուրիշ գրքերը, բայց Ալիկն ասաց, որ ոչ, հենց առաջին գրքի երրորդ հատորի մեջ է: Ես ոչ մի կերպ չէի ցանկանում հավատալ դրան ու ասացի, որ ինքս կստուգեմ:

Ալիկն ասաց, լավ, բայց վերցնենք, թե Ուոլշը գրել է այնտեղ այդ պատմությունը: Ի՞նչ կասեմ ես կոնկրետ պատմության մասին: Հնարավո՞ր է արդյոք դատարկ սառնարանից հինգ օր ուտելիք հանել:

Ես ասացի, որ չեմ կասկածում, որ նման պատմություն հնարավոր է: Իհարկե, հնարավոր է: Ես ուղղակի կասկածում եմ, որ Ուոլշը գրել է այդ մասին արդեն իր առաջին գրքում:

Ալիկին, կարծում եմ, ասածս ավելի զայրացրեց: Նա մեզ մոտ կանչեց մեկ ուրիշ վարորդի՝ Համիկին:

Ցանկանում եմ նշել, որ այս ամենը տեղի էր ունենում Լոս Անջելեսի կենտրոնական երկաթուղային կայարանում, տաքսիների հերթում, որտեղ մենք սովորաբար հաճախորդների ենք սպասում: Քանի որ ես հերթում երկրորդն էի, իսկ Ալիկի տաքսին ավելի հեռու էր գտնվում, մենք խոսակցությունը վարում էինք, կանգնած իմ մեքենայի կողքին: Այդ պատճառով Ալիկը կանչեց հերթում առաջին տաքսու վարորդին:

Նա պատմեց Համիկին սառնարանի պատմությունը և հարցրեց, հավատու՞մ է արդյոք Համիկն այս պատմությանը: Վերջինս ասաց, որ չի հավատում, քանի որ ինքը՝ ռեալիստ է:

Ես ասացի, լավ, ուրեմն հիմա ես մի պատմություն կպատմեմ, որը տեղի է ունեցել կոնկրետ ինձ հետ և, եթե անհրաժեշտ է, կարող եմ որպես վկա բերել նաև նրանց, ովքեր մասնակից են եղել այդ պատմությանը:

Բայց չհասցրեցի նույնիսկ սկսել պատմությունը, քանզի այդ ժամանակ մենք բոլորս նկատեցինք, որ մի հաճախորդ է մոտեցել առաջին տաքսուն:

Երիտասարդ մի տղա էր, մոտ քսանհինգ տարեկան:

Համիկը մոտեցավ նրան: Առաջարկեց նստել:

Երիտասարդը հրաժարվեց: Ասաց, որ չի ցանկանում նստել այդ մեքենան ու, մոտենալով իմ տաքսուն, - հիշեցնեմ, որ ես՝ երկրորդն էի հերթում, - ասաց, որ այս մեքենան է ցանկանում:

Ես ասացի, որ բոլոր տաքսիները նույնն են և որ հերթը՝ առաջին մեքենայինն է: Մի խոսքով, փորձեցինք համոզել բոլորս, բայց՝ ապարդյուն: Համիկն ասաց, դե ինչ արած, տար, եթե նա քո մեքենան է ընտրել:

Ես բացեցի դուռը: Երիտասարդը նստեց:

Ասեմ, որ իմ տաքսին միկրոավտոբուս է, հարմարեցրած՝ սայլանիվներով հիվանդներին տեղափոխելու համար: Մեջտեղի նստարանը ձևափոխված է և սովորաբար ես այն բարձրացրած եմ պահում. սիրում եմ ազատ տեղաշարժվել մեքենայի մեջ, որովհետև հաճախ, իմ հերթին սպասելիս, գրում կամ կարդում եմ՝ հետևի նստարանին նստած: Ու նաև չունեմ վարորդին հաճախորդներից անջատող պատը, ինչը Լոս Անջելեսի տաքսիների անհրաժեշտ մասն է հանդիսանում: Այնպես որ, եթե հաճախորդս ունի իրեր, ես նրանք հենց հատակին եմ դնում, քանի որ հետևում շատ փոքրիկ տեղ է մնացել ու սովորաբար ես տաք հագուստ եմ պահում այնտեղ և՝ պայուսակս, լիքը գրքերով ու տետրերով:

Ես մանրակրկիտ նկարագրեցի տաքսին, քանզի դա կարևոր է այս պատմության մեջ:

Հարցրեցի երիտասարդին, թե ու՞ր է գնում: Ասաց. “Դուբիդուքս”: “Դուբիդուքս”՝ ի՞նչ է, հարցնում եմ զարմացած: Ասում է. “Դու չգիտե՞ս, թե Դուբիդուքս” ինչ է”: Ասում եմ. “Ես՝ չգիտեմ: Միգուցե դու՞ ինձ բացատրես”: Պատասխանում է. “Դուբիդուքս”՝ տեղ է”: Ասում եմ. “Ի՞նչ տեղ է. Փողո՞ց է, քաղա՞ք է. ռեստորա՞ն է, կինոթատրո՞ն է: Ի՞նչ է”: “Չէ, - ասում է, - ուղղակի տեղ է”:

Դուրս եկա մեքենայից: Վարորդները մոտեցան: Հարցնում եմ. Գիտե՞ք, թե “Դուբիդուքս” ի՞նչ է… Ոչ ոք չգիտի:

Հարցնում ենք երիտասարդին. Իսկ հասցեն՝ գիտե՞ս: Որտե՞ղ է քո Դուբիդուքսը: Ասում է. “Հասցեն չգիտեմ, բայց այստեղ է”: Ու ձեռքով ցույց է տալիս այնպես, կարծես այդ տեղը՝ կայարանի հետևում է: “Ես, - ասում է, - ցույց կտամ: Թող ինքը քշի”:

Տղաները լռում են:

Նման դեպքում ես լրիվ իրավասու էի չտանելու նրան և ոչ ոք դեմ ոչինչ չէր ասի: Բայց, չգիտեմ ինչու, համաձայնվեցի տանել: Հավանաբար, որովհետև այն, ինչ լինելու է՝ պետք է լինի: Նստեցի մեքենան ու շարժվեցի:

Երիտասարդն ասաց. “Թեքվիր ձախ, նորից ձախ, ու մտիր 10–րդ մայրուղի: Ուղղությունը՝ արևելք”:

Մտածեցի. Լավ, հավանաբար մեքսիկացի տղա է, գնում է Արևելյան Լոս Անջելես, որն իրոք, կայարանին համարյա կպած է: Այնտեղ հիմնականում մեքսիկացիներ են ապրում: Մանավանդ, սկզբում, երբ խոսում էր Համիկի հետ, նրա բառերը իսպաներեն թվացին:

Հիմա արդեն ես կասկածում եմ. Իսպաներե՞ն էր դա արդյոք…

Մի խոսքով, մտա մայրուղի ու գնում եմ: Երիտասարդը՝ լուռ է: Ես էլ եմ լռում:

Անցանք Արևելյան Լոս Անջելեսը: Հետո անցանք Սան Գաբրիելը, Ռոզմիդը...

Տղան լուռ է: Միայն մեկ անգամ, երբ փոխեցի շարքը՝ ուրիշ մեքենայի շրջանցելու համար, ասաց, որ ձախ շարքի վրա մնամ, մեզ այդ շարքն է անհրաժեշտ: Հարցրեցի. Միգուցե ավելի լավ կլինի արագ շա՞րք մտնել: Ասաց. “լավ միտք է, կարելի է”: Հետաքրքրվեցի. Իսկ կհասցնե՞նք այնտեղից դուրս գալ, ե՞րբ ենք մայրուղուց դուրս գալու: “Դու քշիր, - ասում է: - Մի անհանգստացիր”:

Իսկ անհանգստանալու պատճառ, ճիշտն ասած, կար: Սովորաբար, նման պարագային, վարորդը կանգնեցնում է տաքսին, պահանջում է կանխավճար, նոր միայն շարունակում է ճանապարհը: Բայց ինչ-որ բան ինձ ասում էր, որ սա՝ մի արտասովոր վիճակ է, որ այստեղ մի ուրիշ բան կա: Եվ հետո, լրիվ համոզված էի, որ այդ երիտասարդից ինձ ոչ մի վտանգ չի սպառնում: Մտածում էի, որ առնվազն կարող է փողը չտալ ու ինքս ինձ ասում էի. գոնե այնքան հեռու գնանք, որ եթե չվճարի ու ես բարկանամ, մոտիկ մի կազինո լինի, որ մտնեմ, բարկությունս խաղամեքենաների վրա թափեմ:

(Լոս Անջելեսի մեջ խաղամեքենաներով կազինոներ չկան: Կալիֆորնիայում այդ կազինոները գտնվում են բնիկ հնդիկների ռեզերվացիաներում, որոնց հիմնական մասը հենց այն կողմում է, դեպի ուր մենք գնում էինք:)

Համարյա չենք խոսում: Երիտասարդը լուռ նայում է շուրջը, լուսամուտից դուրս: Մի անգամ էլ հարցրեց. չհիշեցի՞, թե որտեղ է Դուբիդուքսը: Պատասխանեցի, որ անկարող եմ հիշել, որովհետև չեմ էլ մոռացել այն, ինչը երբեք չեմ իմացել անգամ: Նորից լռեց:

Ու հանկարծ, կտրուկ բարձրացավ տեղից, իր նստարանի հետևից վերցրեց պայուսակս ու դրեց կողքը:

Ասեմ, որ պայուսակս՝ իմ ամենաթանկարժեք ունեցվածքն է, որովհետև այնտեղ են գտնվում տետրերս: Եվ սովորական պայմաններում ես ամենաքիչը՝ կայծակնահար կլինեի, եթե մեկը պայուսակիս ձեռք տար: Բայց հիմա… ուղղակի ապուշ կտրեցի անսպասելիությունից:

Ինչու՞ վերցրեցիր, - հարցնում եմ: Պատասխանում է. “Որովհետև ես ամեն ինչ գիտեմ”: “Դու ամեն ինչ գիտե՞ս”, - կրկնում եմ, չհասկանալով նրա խոսքերի իմաստը: “Հանգստացիր, - ասում է: - Ամեն ինչ լավ է: Ամեն ինչ լավ կլինի”:

Զարմանալի է, բայց ես անմիջապես հանգստացա. Հավատացի, որ ամեն ինչ լավ կլինի:

Հանկարծակի նա ինձ կարգադրեց դուրս գալ 10–րդ մայրուղուց ու մտնել 215 մայրուղի՝ հարավային ուղղությամբ:

Հազիվ հասցրեցի մի քանի շարքեր փոխել ու մի կերպ ինձ գցեցի պետքական շարքը: Չէի հասցրել շունչ քաշել, նա սկսեց գոռգոռալ վրաս: Ասաց, որ ես խոստովանեմ, որ գիտեմ, թե որտեղ է Դուբիդուքսը, որ չփորձեմ անգամ խաբել իրեն, որ ես պարտավոր եմ հիշել և այլն և այլն:

Ես էլ այլևս չդիմացա ու սկսեցի նույնպես գոռգոռալ՝ ի պատասխան: Երիտասարդն անմիջապես հանգստացավ, ասես հենց նոր ինքը չէր գոռացողը, և խնդրեց նորից փոխել մայրուղին, հիմա՝ 60-րդ՝ արևմուտք, այսինքն, նորից հետ՝ դեպի Լոս Անջելես:

Հազիվ հասցրեցի նորից փոխել շարքերն ու գցեցի մեքերնան 60–ի վրա: Կատաղությունից փրփրել եմ ու… հանկարծակի հիշեցի, թե ի՞նչ է ինձ հիշեցնում Դուբիդուքս անունը: Հարրի Փոթեր գրքի մեջ ինչ-որ բան շատ նման անուն ունի: Թե ի՞նչ էր դա, այդպես էլ չհիշեցի մինչև վերջ, բայց դրանից հանգստացա: Կարծես թե սկսեցի մի ինչ-որ հեքիաթի մասնակից դառնալ:

Իսկ ուղևորս, ինչպես հանկարծակի բռնկվեց, նույնպես հանկարծակի սկսեց ինձանից ներողություն խնդրել: Մի քանի անգամ անդադար: Ասաց, որ իրականում ինքը չէր այդ գոռացողը, որ իր մեջ բազում ձայներ կան, և այդ նրանք էին, որ սկսեցին գոռգոռալ ինձ վրա: Որ ինքը երբեք նման բան չէր անի և շատ ցավում է, որ այդպես ստացվեց…

Ես հանգստացրեցի նրան: Ասացի, որ ամեն ինչ նորմալ է: Բայց ես իրոք չգիտեմ, թե ի՞նչ է Դուբիդուքսը և հանկարծ… տեսա առջևումս, մայրուղու ելքերը ցույց տվող ցուցանակի վրա. “Դուբիդուքս”:

Հարցնում եմ. Սա՞ է քո Դուբիդուքսը: “Սա է, - ասում է ու ժպտում: - Հիմա հիշեցի՞ր”: Լսիր, - ասում եմ: - Ինչպե՞ս կարող եմ հիշել, եթե առաջին անգամ եմ տեսնում: Ես նույնիսկ երբեք այստեղ չեմ էլ եղել, հասկանու՞մ ես… “Լավ, ասում է: - Երբ մայրուղուց դուրս գաս, թեքվիր ձախ, հետո՝ անմիջապես աջ:

Ու սկսեց խոսել: Խոսեց բավական շատ: Մոտ տաս րոպե կամ ավել տևեց այդ պահից սկսած, իմ՝ մայրուղուց դուրս գալը, փողոցներով գնալը, մինչև տեղ հասանք: Եվ այդ ամբողջ ժամանակ նա խոսում էր:

Ես հիմնականում չէի հասկանում նրա ասածները: Դա զարմանալի էր, քանզի տասնհինգ տարիների ընթացքում սովորել էի խոսակցական անգլերենը հիմնականում հասկանալ: Վերագրել նրա ժարգոնին էլ սխալ կլիներ, քանզի բազմալեզու մեգապոլիսում այնքան շատ են այդ ժարգոնները, որ տաքսու վարորդները, շփվելով հաճախորդների հետ, սովորում են հասկանալ բոլոր դրանք:

Եվ հետո, չեմ էլ կարող պնդել, թե նա ուներ այդ ժարգոնը: Նրա անգլերենն ուղղակի ինչ-որ ուրիշ էր հնչում: Մի տեսակ տարօրինակ: Ես, իհարկե, առանձնապես չեմ փայլում անգլերենի ճանաչմամբ, բայց և այնպես, ինձ թվում է, թե մարդիկ սովորաբար այդպես չեն արտահայտվում: Համենայն դեպս՝ այսօր:

Մի խոսքով, շատ քիչ բան հասկացա նրա ասածներից. Երբեմն, առանձին ինչ-որ բառեր, որ հիմա արդեն նույնիսկ իրար կպցնել չեմ կարողանում: Բայց մի երկու միտք այնուամենայնիվ մնացել է հիշողությանս մեջ խրված:

Օրինակ, ասաց, որ ամեն կատարվող բան շատ կարևոր է, որ ես դա կհասկանամ: Եվ որ ամեն ինչ կատարվում է հենց Այստեղ և հենց Հիմա:

Չգիտեմ, թե ինչու՞, ասաց, որ իրեն դուր է գալիս անգլերենը: Եվ, որ ներկայիս անգլերենը ձևավորվել է երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո: Զարմանալի էր, բայց ինձ թվաց, թե նա ասում է այնպես, կարծես ներկա է եղել այդ ձևավորմանը:

Ես հարցրեցի, թե ո՞րն է նրա մայրենի լեզուն: Նա մի պահ մտածեց, հետո ասաց. “Լավ հարց է: Բայց գիտե՞ս, ես չեմ հիշում”:

Այնպես որ, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ կարծես թե հասկանում էի նրա խոսքերը, չեմ կարող վստահորեն ասել, թե հասկացել եմ այդ խոսքերի իմաստը: Բայց, երբ վերջապես, էլի մի քանի աջուձախերից հետո, նա մի տուն ցույց տվեց ու ասաց, որ կանգ առնեմ այդ տան առջև, ես հաստատ համոզված էի, որ սա՝ մի նոր հրաշք էր, որ կատարվեց ինձ հետ, ամենամեծը՝ մինչև այժմ կատարվածներից:

Ես հանգցրեցի շարժիչն ու շուռ եկա դեպի նա: Մեջս կարծես ամեն ինչ եռում էր: Մեծ ապրումների ժամանակ մեկ-մեկ լինում է. թվում է, թե այնքան թթվածին է հավաքվել մեջդ, որ դժվարանում ես շնչել:

- Մի երկու հարց ունեմ քեզ, - ասացի: - Կարո՞ղ եմ…

- Իհարկե, - ասաց: - Խնդրեմ:

- Ինձ թվում է, ես հասկանում եմ, որ սա՝ պատահականություն չէր: Բայց խնդրում եմ, ասա, ինչու՞ դու ընտրեցիր հենց իմ տաքսին նստել:

- Իհարկե, պատահականություն չէր: - Ժպտաց: Հետո, արդեն լուրջ, ասաց. – Ես՝ արարիչ եմ: Դու էլ՝ արարիչ ես: Եվ դու՝ այդ գիտես:

Միգուցե սխալ եմ, բայց հասկացա նրա միտքն այնպես, որ նա ցանկանում էր ասել, որ արարիչ են բոլորը, բայց ոչ բոլորն են, որ գիտեն, որ իրենք՝ արարիչ են:

- Դու ճիշտ ես հասկանում, - ասաց նա ու նորից ժպտաց:

Ես կուլ տվեցի թուքս ու նոր հարց տվեցի.

- Երբ վերցրեցիր պայուսակս…

Նա կարծես նոր հիշեց պայուսակիս մասին, խնամքով վերցրեց այն իր կողքից ու դրեց այնտեղ, որտեղից որ հանել էր: Ես շարունակեցի.

- Երբ վերցրեցիր պայուսակս, ասացիր, որ դու ամեն ինչ գիտես: Ես հավատում եմ քեզ: Բայց այնուամենայնիվ, ասա, խնդրում եմ, ինչու՞ դու այն վերցրեցիր:

- Որովհետև այն ամենաթանկարժեք բանն է քեզ համար:

Նա լրիվ ճիշտ էր: Տետրերիցս ավելի թանկ, ոչինչ գոյություն չունի ինձ համար:

- Ես երբեք չեմ մոռանա մեր այս հանդիպումը, - ասացի ես:

- Այո, չես մոռանա: - Հետո կարծես սթափվեց: - Ախ, այո:

Վերցրեց ոտքերի մոտ դրած իր պայուսակը, բացեց, սկսեց փորփրել այն: Ուսերին կրելու սովորական մի պայուսակ էր, ինչպիսին շատ երիտասարդներ ունեն: Երկար փորփրում էր:

Ես հիմա, այս տողերը գրելուց, հիշեցի, որ ուշադիր հետևում էի նրա շարժումներին, չնայած երբեք նման սովորություն չեմ ունեցել. հետաքրքրվել ուրիշի ճամպրուկի պարունակությամբ: Իսկ այստեղ, հայացքս նրանից կտրել չէի կարողանում:

Որովհետև այնպիսի հետաքրքրությամբ էր փորփրում պայուսակը, կարծես այն ուրիշինը լիներ: Հանում էր ինչ-որ բան, լուռ զննում էր, կարծես առաջին անգամ է տեսնում, գնահատում էր կարծես ու դնում էր տեղը:

Որոշ ժամանակ այդպես տնտղեց պայուսակի պարունակությունը, հետո, մի տեսակ անսպասելիորեն, նրա ձեռքում երկու հատ հարուրանոց հայտնվեցին, որոնք նա մեկնեց ինձ:

- Սա քեզ: Շնորհակալ եմ, որ տեղ հասցրեցիր:

Վերցրեցի դրամը: Սովորության համաձայն մեկնեցի քարտս՝ հեռախոսի համարով.

- Զանգիր, եթե պետք կգամ:

- Պայմանավորվեցինք, - նայեց քարտիս ու ասաց անունս, - Սամ:

- Իսկ քո անունն ի՞նչ է, - հարցրեցի:

- Ուգո:

- Ուգո՞:

Նորից սկսեց խոսել: Ու նորից՝ սկսեցի չհասկանալ: Ու անհասկանալի բառերի շարանի մեջ լսում եմ. Մեկ՝ Ուգո, մեկ՝ Էգո, մեկ՝ Իգո: Երբ վերջացրեց, նորից հարցրեցի.

- Չեմ հասկանում: Ու՞գո, թե՞ Էգո:

- Ոչ, - ասաց: - Էգո չէ: Էգոն դա լրիվ հակառակ բան է:

Իջավ մեքենայից ցած: Շուռ եկավ դեպի ինձ: Ու ասաց շատ լուրջ.

- Հիշիր: Ինչ որ կատարվում է, շատ կարևոր է: Եվ հարկավոր է, որ այն կատարվի: Եվ, կրկնում եմ, ամեն ինչ կատարվում է հենց Այստեղ և հենց Հիմա:

- Ու՞գո, - հարցրեցի կամաց: - Իսկ այն, ինչ անում եմ ես… Դե, այն, ինչով ես զբաղված եմ հիմա, - ես գլխով արեցի դեպի պայուսակս: - Ես… ճի՞շտ եմ անում:

- Դու ինքդ այդ գիտես, - ասաց նա: - Եվ էլ ոչ մի անգամ, ոչ ոգու չհարցնես, ճի՞շտ ես անում դու, թե՞ ոչ: Նույնիսկ ամենամեծ Ոչ Ոգուն: Չհարցնես: Պայմանավորվեցի՞նք:

- Պայմանավորվեցինք:

Ուգոն վերցրեց պայուսակն ու գցեց ուսին:

- Ես քեզ երբեք չեմ մոռանա, Ուգո…

Նա ժպտաց ու մեկնեց ձեռքը՝ հրաժեշտի.

- Պայմանավորվեցինք:

Բաց թողեց ձեռքս, շուռ եկավ, որ գնա: Բայց հետո նորից դարձավ դեպի ինձ.

- Իսկ ճանճի պատմությունը դու պատմիր նրանց: Պատմիր:

Ու գնաց:

Ես շնչահեղձ եղա: Մնացի շշմած… Ինչպե՞ս իմացավ…

Բայց անմիջապես սթափվեցի: Չէ՞ որ միայն այդ վերջին խոսքերը չէին , որ հրաշք էին: Հրաշք էր ամբողջ այն մոտ երկու ժամը, որ ես անց էի կացրել Ուգոյի հետ: Որոշեցի հետո մտածել այդ մասին: Իսկ հիմա՝ պետք էր շտապել:

Ծածկեցի մեքենայի դուռն ու շարժվեցի տեղիցս:

Ուգոն վաղուց անցել էր արդեն այն տունը, ուր ես նրան բերել էի, ու քայլում էր մայթով, պայուսակը ուսին գցած: Տունը… հետևում մնաց…

Հավասարվելով Ուգոյին, ես դանդաղեցրի ընթացքն ու ձեռքով արեցի նրան՝ հրաժեշտի նշան: Նա չնայեց անգամ իմ կողմը, կարծես չնկատեց: Սեղմեցի արագության ոտնակն ու անցա Ուգոյին…

Ես գիտեմ, որ մենք էլ երբեք չենք հանդիպի:

- - - - - - - - -

Չեմ հիշում, թե ինչպես հետ վերադարձա, կարծես թե մեկ ակնթարթում: Հիշում եմ, որ ժամանակ առ ժամանակ ծիծաղում էի բարձր:

Կայարանում գտա Ալիկին: Մոտեցավ իսկույն: Հարցրեց, թե ու՞ր եմ կորել: Սպասիր, ասում եմ: Դու հիշու՞մ ես այն տղային, որ Դուբիդուքս էր գնում: Իհարկե, հիշում եմ այդ խելագարին, - ասում է: - Գտա՞ր: Որտե՞ղ էր այդ Դուբիդուքսը:

Ես դրամապանակիս միջից հանեցի հատուկ նրա համար պահած (ի միջի այլոց՝ պահել եմ մինչև հիմա), սակացույցի կտրոնը, որի վրա տպված է ճամփորդության արժեքը: Մեկնեցի նրան:

Վերցրեց, նայեց: $187.35: Շշմած նայեց ինձ: Հետո՝ ժամացույցին: Համեմատեց կտրոնի վրա նշված ժամանակի հետ:

- Հա, էլի: - Կուլ տվեց թուքը: - Պատմիր:

Շատ ուրիշ տիպն է Ալիկը: Անմիջապես զգաց դեպքի լրջությունը: Ամենաշատը նրա մեջ գնահատում եմ նրա այդ ունակությունը: Կարող ես խոսել նրա հետ այնպիսի բաների մասին, ինչից նա ընդհանրապես տեղեկություն չունի: Եվ միմիայն տրամաբանական դատողություններով, նա ի վիճակի կլինի ճշմարիտ եզրահանգման գալ:

Մի խոսքով, պատմեցի: Մինչև Ուգոյի հրաժեշտ տալը: Լսում էր շատ ուշադիր: Ու փորձում էր ամեն կերպ ինչ-որ պատճառներ գտնել, որպեսզի ապացուցի ինքն իրեն, որ Ուգոն կարող էր աննկատելի անցած լինել մեր կողքով, լսել մեր խոսակցությունը, որոշ բառերից եզրակացնել, թե ինչի մասին ենք խոսում իրեն օտար հայերենով, հասկանալ, որ ես եմ հիշատակել Ուոլշին և այլն… Մի խոսքով, մի որևէ պատճառ, ինչից կարելի կլիներ կառչել՝ կատարվածը բացատրելու համար: Բայց…

Երբ հասա վերջին՝ ճանճին, - հարցրեցի Ալիկին.

- Լսիր, - ասում եմ: Ամենասկզբից, մինչև Ուգոյի գալը… Երբ ասացի Համիկին, որ հիմա մի դեպք կպատմեմ, ինչ կատարվել է ինձ հետ… Ես ասացի՞ ձեզ, թե ի՞նչ դեպք եմ պատմելու: Հասցրեցի՞ արդյոք ակնարկել մի որևէ բառով, թե ինչի՞ մասին եմ պատրաստվում պատմել:

- Ոչ, - ասաց Ալիկը: - Բայց ես հասկացա, որ դու ցանկանում ես պատմել այն ճանճի պատմությունը, որ տեղի էր ունեցել ձեր հետ նավի վրա:

- Դու՝ հասկացա՞ր… - Զարմացել էի:

Բայց իզուր էի զարմացել; Նա պետք է հասկանար: Այլ կերպ ուղղակի չէր էլ կարող լինել: Որովհետև, այսօրվա տեղի ունեցած հրաշքը՝ իմ հրաշքը չէր:

Դա՝ Ալիկի հրաշքն էր:

Ես ասացի Ալիկին.

- Երբ մենք հրաժեշտ էինք տալիս, Ուգոն ինձ ասաց. “Իսկ ճանճի պատմությունը դու պատմիր նրանց”:

. . . . . . . . .

- Սամ, լավ էլի, - Ալիկը խեղճացած ինձ նայեց…


* * *

Դեռ մինչև իմ այս հանդիպումն Ուգոյի հետ, ես արդեն մտածում էի այն մասին, որ հարկավոր է այլ կերպ մոտենալ ինձ հետաքրքրող հարցին: Ի նկատի ունեմ նյու-էյջական գրականության թարգմանությունները հայերեն:

Առիթ չեղավ ասելու, որ տարիներ շարունակ ես միջոցներ էի փնրտում համացանցում նյու-էյջական մի կայք բացել, հայերեն լեզվով: Նույնիսկ նամակագրական կապեր էի հաստատել Ուոլշի կայքերից մեկի հետ՝ “The Group of 1000”: Մեծ ուրախությամբ համաձայնվեցին, բայց ֆինանսավորել չցանկացան: Իսկ տարիներ շարունակ հայ հովանավորներ փնտրելու ջանքերս էլ ապարդյուն անցան:

Այնպես որ, իմ ցանկությունը՝ համախմբել մի փոքրիկ կոլլեկտիվ, նյու-էյջական գրականությունը հայերեն թարգմանելու համար, չիրականացավ: Ու հիմա, զբաղվելով “Զրույցի…” թարգմանությամբ և այն չափածոյի վերափոխելով, տեսնելով, որ կամա թե ակամա, բայց ինչ-որ բան այնուամենայնիվ փոխվում է հեղինակի ասածից, և փոխվում է այնպես, որ արդեն երևի սխալ կլիներ նույնիսկ հրամցնել այն հեղինակի անվան տակ, ես որոշեցի հարցի լուծումը այլ կերպ:

Հիմնականում, իհարկե, թողնել “Զրույցի…” գրելավոճը, ինչպես որ այն կա, երկխոսության ձևով: Այդ ձևն ինձ դուր է գալիս և համապատասխանում է մտադրությանս:

Բայց “Մատեան Երանության” անվան տակ սարքել հավաքածու, այսպես ասած, քրեստոմատիա, պոպուրրի՝ նյու-էյջական փիլիսոփայության: Վերջիվերջո, ամենակարևորն ինձ համար այն է, որ ես ցանկանում եմ, որ իմ ազգը տեղյակ լինի, թե իրականում ի՞նչ է կատարվում այսօր աշխարհում: Կամ, եթե համաձայն չեք նման արտահայտությանը, տեղյակ լինի, որ այսօրվա իրականություններից մեկը, և ոչ վատթարագույնը՝ Նյու Էյջն է:

Այնպես որ այս գրքում հավանաբար տեղ կգտնեն Նյու Էյջի շատ ներկայացուցիչների մտքերը, բայց որոշակիորեն փոխված, արդեն իմ մտածելակերպով:

Ընդամենը երկու- երեք շաբաթ առաջ ես վախենում էի դրանից, վախենում էի, որ դա նման է գրագողության: Բայց այսօր, արդեն Ուգոյի հետ հանդիպումից հետո՝ փոխվել է կարծիքս:

Վերջիվերջո բոլոր հեղինակներն էլ միևնույն բանի մասին են խոսում: Հաճախ կարելի է համարյա բառացիորեն նույն արտահայտությունների հանդիպել տարբեր հեղինակների մոտ: Ես կարծում եմ, որ դրա պատճառն այն է, որ այսօր մեկ բան կա միայն կարևոր մարդկության համար. վերանայել փոխհարաբերությունները մարդու և Աստծո միջև և, որ պակաս կարևոր չէ, մարդու և մարդու միջև: Կարևորը՝ միտքը տեղ հասցնելն է: Իսկ թե ինչ լեզվով և ում միջոցով, - կարծում եմ, դա արդեն՝ ինչպես հնարավոր է:

Եվ այդ պատճառով, ելնելով իմ այսօրվա հնարավորություններից, ես կաշխատեմ ուղղակի վերարտադրել ուրիշների մտքերը, որտեղ անմիջականորեն թարգմանելով, որտեղ էլ վերարտադրելով դրանք իմ հասկացածով: Իսկ երբեմն էլ, ինչպես արդեն անխուսափելիորեն պատահել է աշխատանքի պրոցեսում, շարադրելով արդեն իմ մտքերը, ինչին ես հանգել եմ այս տարիների ընթացքում, երբ Նյու Էյջը դառավ իմ, եթե կարելի է այդպես ասել, կենսավիճակը:


Վ Ե Ր Ջ

27 հունիս 2011
















05 սեպտեմբեր 2011

Չէի կարծում, թե երբևիցէ նորից անդրադառնալու եմ արդեն ավարտածս այս պատմությանը, բայց…

Հարութը ստիպեց: Չէ, ավելի ճիշտ կլինի ասել. համոզեց: Նա ասաց, որ եթե ես հարկ եմ համարել պատմել վերոհիշյալ բոլոր պատմությունները, ուրեմն հիմա արդեն ուղղակի իրավունք չունեմ նրանց, ովքեր ընթերցել են պատմածս, տեղյակ չպահել այն բանին, ինչ տեղի ունեցավ երկու օր առաջ:

… Դեռևս հունիսի վերջերին, երբ Հարութը կարդաց “Նոր Դար, Նոր Էջը…”, նա ասաց, որ չկա այնպիսի տեղ, ուր ես տարել եմ Ուգոյին: Ասաց, որ ինքը շատ լավ ծանոթ է համար վաթսուն մայրուղուն, և որ նրա վրա այդպիսի տեղ չկա՝ “Դուբիդագ”:

Ես ասացի, ոչ թե “Դուբիդագ”, այլ՝ “Դուբիդուքս”: Մի խոսքով, սկսեցինք վիճել այդ, առաջին հայացքից, կարծես թե մանրուքի վրա: Քանի որ դեպքը, ինչպես հաճախ լինում է իմ ներկայիս շրջապատում, տեղի էր ունենում տաքսիների հերթում, ներկաներից մեկը, լսելով մեր վեճը, և ուղղակի որոշելով վերջ տալ դրան, հեռախոսով մտավ համացանց, գտավ այդ տեղը և ցույց տվեց մեզ:

Այնտեղ գրված էր. “Ռուբիդուքս”:

Վեճն անմիջապես դադարեց: Լռեցինք երկուսս էլ; Ես՝ ապշած նրանից, թե ինչո՞ւ եմ “Ռուբիդուքսը” գրել “Դուբիդուքս”: Հարութն էլ նրանից, թե ինչո՞ւ է “Դուբիդուքսը” կարդացել “Դուբիդագ”:

Հետո նա՝ կարծես թե արթնացավ: Ու սկսեց հորդորել, համոզել ինձ, որ ես նորից գնամ Ռուբիդուքս: Նույնիսկ առաջարկում էր գնալ միասին: Նա պնդում էր, որ Ռուբիդուքսն, իհարկե, գոյություն ունի, բայց… Չգիտես ինչու, նա համոզված էր, որ ես չեմ գտնի այն տեղը, որտեղ բաժանվել եմ Ուգոյից: Նա պնդում էր, որ ես Ուգոյին տարել եմ… մի ուրիշ… տարածք:

Ես, չգնացի իհարկե: Չգիտեմ, թե ինչու: Միգուցե այն էր պատճառը, որ ներքուստ հավատո՞ւմ էի Հարութին: Իսկ նա… Այս անցած ավելի քան երկու ամիսների ընթացքում հանգիստ չէր տալիս ինձ: Ամեն հանդիպելիս անհապաղ հարցնում էր. “Հը՞, գնացի՞ր… գնացի՞ր…” Առաջարկում էր գնալ միասին…

…Երեկ հաճախորդ տարա Ռիվերսայդ քաղաք: Այնտեղ է տանում մեր հիշարժան վաթսուներորդ մայրուղին: Արդեն քիչ էր մնացել հասնեմ, երբ մայրուղու ելքերը ցույց տվող ցուցանակի վրա աչքիս ընկավ. “Ռուբիդուքս”: Ինձ անհրաժեշտ ելքը՝ հաջորդն էր:

Հաճախորդիս իջեցրի ու վերադարձի ճանապարհին, մտա Ռուբիդուքս: Ամեն ինչ հենց այնպես էր, ինչպես տպվել էր հիշողությանս մեջ. այն գլխավոր փողոցը, ուր թեքվեցինք Ուգոյի հետ ու երկար գնում էինք: Այն ժամանակ ճանապարհը վերանորոգվում էր, իսկ այժմ՝ թարմ ասֆալտ էր ճանապարհին, իսկ երկու հանդիպակաց գծերի մեջտեղում հսկայական արմավենիներ էին տնկել: Տեսա ու անմիջապես այդ փողոցի անունն էլ հիշեցի:

Դեռ հեռվից, ձախի վրա նշմարեցի երկու բենզոկայանները՝ այն փողոցի երկու կողմերում, որտեղ ձախ էինք թեքվել Ուգոյի հետ; Որոշել էի չշտապել. թեքվեցի
ձախ, մտա աջիս բենզոկայանը, բենզին լցրեցի տաքսու մեջ; Ու քանի սպասում էի, պատառիկներ էի վերհիշում Ուգոյի հետ կայացած մեր խոսակցությունից, կարծես կրկին վերապրում էի անմոռանալի այն հանդիպումը:

Հետո անշտապ փողոց դուրս եկա բենզոկայանից և անմիջապես աջ թեքվեցի՝ այն փողոցը, որտեղ իջեցրել էի Ուգոյին;

Առջևումս, մոտ հիսուն մետր հեռավորության վրա… փակուղի էր, փողոցի վերջը: Մտածելով, որ հավանաբար շփոթել եմ մի բան, որոշեցի թեքվել հաջորդ փողոցը: Սա էլ, առաջինի պես, ավարտվեց փակուղով: Երրորդ փողոցը փակուղով չվերջացավ, բայց սա էլ բլուրը բարձրացավ: Ուգոյից բաժանվելուց հետո ես ոչ մի բլուր էլ չէի բարձրացել: Ես ուղիղ շարունակել էի ճանապարհս, որը շուտով միացել էր դլխավոր փողոցին, որն էլ ինձ արդեն մայրուղի էր հանել:

Չերկարացնեմ: Մոտ քսան-երեսուն րոպե աանիմաստ այսուայն կողմ էի անում այդ փոքրիկ փողոցներով, նախապես արդեն հասկանալով, որ չեմ գտնի այն տեղը:

Չգտա: Այն տեղը… չկար…

…Պատմածիցս Հարութի աչքերը փայլփլում էին հիվանդագին, և նա անընդհատ կրկնում էր. “Բա որ ասում էի, բա որ ասում էի…”: Հետո խոստովանեց, որ այս երկու ամսվա ընթացքում արդեն երեք անգամ գնացել է այն տեղն ու փորձել է իմ պատմածների հիման վրա գտնել իմ և Ուգոյի բաժանման վայրը…

Իսկ ես ոչինչ չեմ ասում: Որովհետև ասելու ոչինչ չունեմ: Ու նաև չգիտեմ, թե ինչ ասեմ: Ես ձեզ ուղղակի տեղյակ եմ պահում նրան, ինչ տեղի ունեցավ երկու օր առաջ…

Այսքանը:

ԹԵ ԻՆՉՊԵՍ ՍԿՍԵՑԻ ՍԱՐՔԵԼ “ՄԱՏԵԱՆ ԵՐԱՆՈՒԹՅԱՆ” ԳԻՐՔԸ


* * *

Ոչինչ հենց այնպես չի լինում: Հիմա արդեն ես շատ լավ գիտեմ այդ` սեփական կաշվիս վրա զգալով դրա ճշմարտությունը:

Եվ ամեն ինչ իր պատճառներն ունի. միտք կամ զգացմունք, քար կամ ծաղիկ, արցունքի կաթիլ կամ մեկի ժպիտը, իլլյումինանտներն ու երեխայի փորի թուլությունը: Նաև մարդու տրամադրությունն ու փիլիսոփայությունը, աշխարհագրական… գտնվելիությունը, - այս ամենն իր պատճառներն ունի, անշուշտ: Եթե ինչ-որ մեկը, կամ ինչ-որ միտք, զգացմունք, ծնունդ է տվել մի ինչ-որ բանի, նշանակում է, որ ինչ-որ պատճառ կար, որպեսզի ինչ-որ մեկը ծնվի, ինչ-որ բան կատարվի, տեղի ունենա:

Ինչպես նաև այն, ինչ տեղի ունեցավ ինձ հետ մի քանի օր առաջ: Ինչը և համոզեց ինձ գրել այս իրական պատմությունը: Պատմել, թե ինչ է կատարվում ինձ հետ վերջին տարիներս: Առանց այս անհավանական իրադարձության, մտքովս անգամ չէր անցնի պատմել ձեզ կյանքս. երբեք նման ձգտում չեմ ունեցել: Բայց Ուգոն տակնուվրա արեց ամեն ինչ: Ուգոն ստիպեց վերանայել մոտեցումս շատ ու շատ հարցերի: Ուգոն պնդեցրեց ոտքերիս տակի հողը, ինչի վրա կանգնած` տատանվում էի հաճախ, մինչև նրա հետ հանդիպելը: Ուգոն հարկադրեց ինձ հուսալ, որ այնուամենայնիվ կգտնվեն մարդիկ, ովքեր կհավատան իմ այս “ցնդաբանությանը”: Կհավատան և կփորձեն հանգել ինչ-որ եզրակացությունների:

Բայց Ուգոյի մասին` հետո:

Մեկ անգամ ևս ցանկանում եմ ասել, որ պատմությունն այս լրիվ իրական է: Ազնվորեն: Կհավատաք դուք ինձ, թե ոչ` դա ձեր գործն է, բայց սա` իրական պատմություն է, ամենը, ինչ տեղի է ունեցել ինձ հետ այն բանից հետո, երբ “Նյու Էյջը” դարձավ կյանքիս բաղկացուցիչ մասը:

Բայց “Նյու Էյջի” մասին էլ` հետո:

Խոստովանեմ, որ ցանկություն չեմ զգում մեջս նույնիսկ անունս փոխելու: Սամվել Առաքելյան` հենց այդպես էլ կներկայանամ, ըստ անձնագրի: Հնարավորին չափ կպահպանեմ նրանց անուններն էլ, ովքեր կհանդիպեն այս պատմության մեջ, եթե նրանք այլևայլ պատճառներով դեմ չլինեն. ընթացքում ես կպարզեմ այդ հարցը նրանց հետ: Եվ սակայն չեմ կարծում, որ փոխված անուններն անգամ կխանգարեն, որպեսզի պատմությունն այս վավերագրական մնա:

* * *
Մինչայսօրյա կյանքս ճակատագրի բերումով բաժանվել է երեք մասի.
1. Քսան տարուց քիչ ավել – Երևանյան;
2. Քսան տարուց քիչ պակաս – ԼենինգրադաՍանկտՊետերբուրգյան;
3. Երկու օր առաջ` ուղիղ տասնհինգ տարի – Լոս Անջելես:

Որտեղ էր ավելի լա՞վ: Ոչ մի տեղ էլ “ավելի լավ” չէր, քանզի բոլոր տեղերն էլ ինձ համար հավասար են Լավ: Ես սիրում եմ բոլոր տեղերը` իմ Մայր-հայրենի Երկիր մոլորակի վրա և, եթե վաղը ճակատագիրն ինձ տանի Մաչու Պիկչու կամ Բուրկինա Ֆասո, հուսով եմ, այնտեղ էլ ինձ լավ կզգամ: Նման մարդկանց կոսմոպոլիտ են կոչում, աշխարհաքաղաքացի: Դեմ չեմ, նույնիսկ, շատ էլ համաձայն եմ: Հայրենիք հասկացողությունն ինձ համար ընկալվում է ոչ թե որպես մի փոքրիկ, աննշան կետ Հայաստանը` գլոբուսի վրա, այլ հենց այդ գլոբուսն ամբողջությամբ վերցրած: Իհարկե, կարոտում եմ Երևանն էլ, Սանկտ Պետերբուրգն էլ, բայց մի բան հաստատ է. այդ կարոտով երբեք չեմ հիվանդանա:

Լավ: Մոռանանք առաջին երկու մասերը, քանզի կենսագրությունս գրելու պահանջը չէր, որ ստիպեց գրիչն առնել ձեռքս: Իսկ այն, ինչի մասին որոշել եմ խոսել այստեղ, ամփոփված է կյանքիս երրորդ հատվածի մեջ, Լոս Անջելեսյան տարիներում: Ավելի ճիշտ, այդ ես չէի, այդ Ուգոն որոշեց, որ ես…

Բայց Ուգոյի մասին, ինչպես ասացի` հետո:

Ամերիկա եկա առանց անգլերենի և, ինչ խոսք, որ առաջին գործս հենց լեզու սովորելը պետք է լիներ: Մի երկու ամիս հաճախեցի դպրոց` անգլերենի դասերի, բայց հետո, երբ աշխատանք գտա, դասերս ինքնստինքյան աչքիթողի արեցի` չէի հասցնում: Աշխատանքս, ինչ խոսք, որ ոչ տեխնիկական կրթություն ունեցող էմիգրանտների մեծամասնության կողմից հարգված գործն էր` տաքսու վարորդ:

Իսկ լեզուն… որոշեցի, որ կսկսեմ անգլերեն կարդալ: Առավել ևս, որ այդ փորձն արդեն ունեի Ռուսաստան տեղափոխվելուց. այն ժամանակ կյանքը ցույց տվեց, որ հայկական դպրոցում սովորածս ռուսերենը շատ քիչ էր` համարելու համար, որ ես տիրապետում եմ ռուսերենին: Կարդալը` օգնեց:

Հեշտության համար սկսեցի սիրավեպերից, հետո անցա դետեկտիվներին: Մի տաս գիրք կարդացել էի արդեն ու զգում էի, որ ամեն հաջորդ գիրք ավելի ու ավելի լավ է ըմբռնվում իմ կողմից: Վերջին գիրքը, լավ հիշում եմ, Ռոբերտ Լադլեմի նոր վեպն էր, որ սկսել ու կարդում էի մեծ հետաքրքրությամբ…

… այդպես էլ մինչև վերջ չկարդացված մնաց: Ու դարձավ վերջին անգլերեն գիրքս մինչև այսօր:

Մի օր, բարեկամիս հետ գրքերից էինք խոսում: Նա ասաց, որ ընկերոջից մի գիրք է վերցրել, կարդում է: Շատ հետաքրքիր գիրք է, ասաց: Պատմում է, թե ով ենք մենք իրականում, պատմում է լեգենդար Ատլանտիդայի մասին, ասվում է, որ դա բոլորովին էլ Պլատոնի հնարած հեքիաթը չէ, որ ատլանտներն իրոք եղել են, և շատ ուրիշ բաներ: Մի երկու օր հետո, Արևմտյան Հոլլիվուդի բազում ռուսական գրախանութներից մեկի մոտով անցնելիս, հիշեցի այդ գրքի մասին, մտա ու գնեցի այն: Գրքի անունն է. “Ումի՞ց ենք մենք առաջացել”: Հեղինակ. Էռնստ Մուլդաշև:

Գիրքը դուրս եկավ: Իրոք, շատ հետաքրքիր տեղեկություններ կային և գրված էր բավականին հասանելի լեզվով: Չէի ասի, թե ամբողջովին նորություն էր. այդ թեմաներով գրել են դեռ Պլատոնն ու Հերմեսը, ավելի ուշ այս մասին խոսել են Նոստրադամուսը, Պարացելսը, Բլավատսկայան, մեր՝ մոռացության մատնված Գուրջիևը, Ռերիխը: Եվ սա՝ միայն նրանք են, ում ես գիտեմ:

Բայց ինչ խոսք, որ այս գիրքն ինչ-որ բան փոխեց իմ կյանքում, հաստատ. վերադարձրեց ինձ վաղուց արդեն մի կողմ դրված էզոթերիկ գրականությանը: Եվ, քանի որ այս թեման դժվարությամբ է ըմբռնվում, նշանակում է, որ ես ստիպված էի մի կողմ դնել անգլերենն ու վերադառնալ ռուսերենին:

Հետո գնեցի Մուլդաշևի երկրորդ գիրքը, հետո՝ երրորդը, չորրորդը: Բոլորն էլ իրենց մեջ հետաքրքիր տեղեկություններ էին պարունակում՝ Տիբեթի, Տաիլանդի, Նեպալի, Հնդկաստանի, Եգիպտոսի և այլնի մասին: Բոլորն էլ գրված են շատ պարզ ու հասկանալի լեզվով:

Մի անգամ առաջարկեցի առաջին գիրքը կարդալ՝ կոլեգաներիցս մեկին, Հարութին, որն իր ազատ ժամանակը սպանում էր նրանով, որ րոպեների ընթացքում ամբողջ խաչբառներ էր կուլ տալիս: Մոտեցել էի նրան, երբ խորացած էր սիրելի ժամանցի մեջ: Մի քիչ լուծեցինք խաչբառը միասին, հետո հարցրեցի, թե չի՞ հոգնում արդյոք դրանից: Ասաց, դե ժամանակ է անց կացնում, էլի: Ուրիշ էլ ի՞նչ կարելի է անել հաճախորդի սպասելիս: Ասացի, իսկ երբևիցէ փորձե՞լ է կարդալ: Ասաց, որ գեղարվեստական գրականություն չի սիրում, իսկ ուրիշ ինչ կարդա… Մի խոսքով, հաջորդ օրը “Ումի՞ց ենք մենք առաջացել” գիրքը բերեցի Հարութին: Իր սովորության համաձայն, մի օրվա մեջ կուլ տվեց գիրքը: Հաջորդ օրը գնաց գրախանութ, մնացած գրքերն էլ գնեց: Վաճառողը համոզել էր նրան մի ուրիշ գիրք էլ գնել, Հարութն էլ գնել էր:

Հետո նա ինձ ցույց տվեց այդ գիրքը, հարցրեց. կարդացե՞լ եմ: Ասացի, որ տեսել եմ, մի քանի անգամ թերթել եմ էլ գրախանութում, բայց առանձնապես ինձ չի գրավել: Բացեց մի էջ ու համոզեց ինձ կարդալ ցույց տված տեղից:

Կարդացի: Հաջորդ օրն իսկ վազեցի ու գնեցի գրքի բոլոր երեք հատորները: Այդ գիրքն է.

ՆԻԼ ԴՈՆԱԼԴ ՈՒՈԼՇ - “ԶՐՈՒՅՑ ԱՍՏԾՈ ՀԵՏ”

Ստացվում է, որ Հարութը դարձավ այս ամենի մեղավորը, և Հարութին եմ ես պարտական իմ կյանքում արմատական փոփոխությունների համար:

Սկզբում բավականին սենտիմենտալ գրքի տպավորություն է թողնում: Ոճն էլ մի ինչ-որ յուրօրինակությամբ չի գրավում՝ սկզբում: Մտածում ես. դե, ամեն մի գրող ընտրում է իր ոճը և ի՞նչ մի զարմանալի բան կա նրանում, որ Ուոլշն ընտրել է երկխոսությունը: Եվ զարմանալի չի նույնիսկ այն, որ նա որպես զրուցակից ընտրել է Աստծոն: Քանզի հարցերը, որոնք որ շոշափվում են այստեղ, չէ՞ որ չէր կարող նա ուղղել, ասենք, իր եղբորը կամ սիրուհուն:

Ու որքան խորանում ես գրքի մեջ, այնքան՝ լրջանում ես: Հետո՝ զգաստանում ես: Ես, օրինակ, սկսեցի նույնիսկ հետ գնալ, նորից վերընթերցելու համար ինչ-որ տեղեր: Որովհետև գիրքն այնքան է պարզ և այդ պարզության մեջ երբեմն այնպիսի հանճարեղ մտքեր են ի հայտ գալիս, որ սկսում ես ուղղակի չհավատալ ինքդ քեզ, որ դա՝ հնարավոր է:

Հետո, մի պահ քարանում ես: Կամ՝ դողում ես: Կամ՝ քրտինք է պատում վրադ: Հասկանում ես, որ այդ պարզությունը, և այդ պարզության մեջ՝ բացարձակ ճշմարտությունները, որ ի հայտ են գալիս քո առջև, - դրանք այդպիսին են որ կան, միայն և միայն մեկ պատճառով. դրանք իրականում՝ Աստծո խոսքերն են:

Ես չգիտեմ, թե ինչպես կարելի է բացատրել վիճակն այն մարդու, ով հասկանում է առաջին անգամ, որ իր աչքերի առջև տեսնում է, որ իր ձեռքերին բռնել է, իրական զրույցն Աստծո հետ մի մարդու, ով այդ զրույցի համար ոչ սար և ոչ էլ խաչ չի բարձրացել, այլ, նստած իր, ասենք, խոհանոցում, սուրճի բաժակն առջևը դրած, գրի է առել ուղղակի այն, ինչ իրեն թելադրում է Աստված: Որ դա տեղի է ունեցել ոչ թե երկու հազար կամ տասներկու հազար տարի առաջ, այլ այսօր, կարելի է ասել, մեր ներկայությամբ: Եվ գրքի անունն է ոչ թե Աստվածաշունչ կամ Ղուրան կամ Տորա կամ Բհագավատգիտա, այլ՝ “Զրույց Աստծո հետ”:

Իսկ այդ ակնթարթը՝ գալիս է, երբ կարդւմ ես “Զրույցը…”: Անխուսափելիորեն: Սա ոչ թե միայն իմ փորձն է, իմ խոսքերը: Շատերը, ովքեր առընչվել են այս գրքին, ունեցել են նման ապրումներ: Ես խոսում եմ ոչ միայն նրանց մասին, ում հիացմունքով լի արտահայտությունները կարող եք գտնել համացանցում, բավական է փնտրեք տեղեկություններ Նիլ Դոնալդ Ուոլշի մասին, - ես խոսում եմ նաև նրանց մասին, ում ես ինքս եմ առաջարկել գիրքը, իսկ հետո նրանք կիսվել են ինձ հետ, պատմել են ինձ իրենց ապրումները:

Հիմնականում, առաջին զգացմունքը, որ ի հայտ է գալիս համարյա բոլորի մոտ՝ վախն է: Վախը, որ հենց հիմա, մեկ ակնթարթում, վերացավ, չգիտես, թե ու՞ր կորավ ամենակարևոր տարածությունը քո կյանքում: Տարածություն, որը քեզ հնարավորություն էր տալիս ապրել հանգիստ, ալարկոտ կյանքով, որում մեծ տեղ ունեին իրենց համար քո բազում “միգուցե”-ներն ու “երևի”-ները, քո տարբեր հույսերը, ընտրությունները: Տարածություն, որտեղ դու կարող էիր ընտրել. հավատա՞լ Աստծո գոյությանը, թե՞ աթեիստ լինել: Տարածություն, որտեղ դու ինքդ կարող էիր որոշել. պարզաբանե՞լ քո հարաբերությունները քո Աստծո հետ, քո սիրո հետ, քո կյանքի հետ, թե՞ թողնել այդ ամենը քո միջնորդներին, որոնց դու պատվարժան տեղ ես տվել քո և քո Աստծո միջև: Այո, վերացավ տարածությունը քո և քո Աստծո միջև և հիմա դուք երկուսդ՝ մեկ եք:

Հետաքրքիր է, չէ՞… Բայց հետաքրքիր է առաջին ակնթարթին միայն: Իսկ երկրորդ ակնթարթին՝ արդեն ցավալի է: Որովհետև երկրորդ ակնթարթին սկսում ես հասկանալ, թե ինչ վիճակի մեջ են քեզ գցել քո կրոնները, քո պատմությունը, քո կուլտուրան, որ դու, ունենալով հանդերձ քո առջև այն, ինչը տենչացել ես քո ամբողջ կյանքում, ինչին ցանկացել ես առընչվել, հիմա, ունենալով այդ, վախենու՞մ ես դրանից:

Բայց քո այդ վախը, իսկ հետո էլ՝ ցավը, - շատ կարճ է տևում: Որովհետև դու առաջինը չես, ում մտքով անցել է այդ ամենը: Քեզանից առաջ մտածել են այդ մասին կամ հեղինակը, կամ ինքն Աստված, դա արդեն կարևոր էլ չէ այնքան: Կարևորն այն է, որ գիրքը գրված է այնպես, որ, մինչև կհասնեիր այն ակնթարթին, որ կհասկանայիր, որ իրոք, քո զրույցը հենց Աստծո հետ է տեղի ունենում, - մինչև այդ մտքին հասնելը՝ դու արդեն հասցրել ես համարյա ամբողջապես ազատվել քո վախից:

Մի խոսքով: “Զրույց Աստծո հետ” գիրքը փոխեց իմ կյանքը: Ամենակարևոր բանը, որ կատարվեց ինձ հետ՝ ես սկսեցի սիրել իմ կյանքը: Նաև սկսեցի հարգել ինձ: Դեռևս վաղ է ասել. “սիրել ինձ”, բայց դա էլ հետո տեղի ունեցավ: Ժամանակի ընթացքում, մի քանի տարի հետո: Երբ կարդացել էի արդեն Ուոլշի բոլոր գրքերը: Եվ ոչ միայն նրա: Երևի ճիշտ կլիներ ասել. Երբ մուտք գործեցի “Նյու Էյջ”:

Բայց “Նյու Էյջի” մասին՝ շուտով:

“Զրույցն…” ինձ համար հայտնագործություն էր: Ես գտա բոլոր այն հարցերի պատասխանները, որոնք փնտրել էի ամբողջ կյանքումս ու երբեք չէի գտել: Հիմա՝ գտա:

Աջ ու ձախ, բոլորին, ծանոթներիս ու մոտիկներիս համոզում էի կարդալ “Զրույցը…”: Երբեմն ինքս էի հատվածներ կարդում ոմանց համար:

Բայց այդ ամենն ինչ-որ այն չէր: Ինչ-որ անբավարարվածություն կար այդ ամենի մեջ, ինչ-որ չհագեցվածություն: Մինչև…

Մինչև մի օր վերջապես հասկացա, թե որն է ցանկությունս: Հասկացա, ու անմիջապես հանդարտվեցի: Իսկ հանդարտվելն էլ թույլ տվեց ինձ հասկանալ, որ ցանկացածս՝ ճշմարիտ բան է:

Ցանկությունս էր. տեսնել “Զրույց Աստծո հետ” գիրքը՝ թարգմանված հայերեն:

* * *
Հետաքրքիրն այն է, որ սկսած այն ակնթարթից, երբ այդ միտքը հաստատվեց գլխիս մեջ, կյանքումս սկսեցին փոփոխություններ տեղի ունենալ: Հիմնականում՝ մեծ ու փոքր անհաջողությունների ձևով: Ինչու՞: Կարծում եմ, որ այսօր ես գիտեմ արդեն դրա պատասխանը և, ինչ խոսք, որ կփորձեմ կիսել ձեզ հետ մտքերս:

Իր կյանքի ճանապարհին, յուրաքանչյուր քայլափոխին, մարդու առջև բազում ճանապարհներ են փռված, և նա կարող է ընտրել դրանցից յուրաքանչյուրը. Տիեզերքը երբեք չի խանգարում ճանապարհների այդ ընտրություններին, երբեմն նույնիսկ օգնության ձեռք է մեկնում մարդուն, չնայած շատ հազվադեպ է լինում այնպես, որ մարդ զգում է, ընկալում է, հասկանում և բռնում է այդ իրեն մեկնած ձեռքը:

Այդ ճանապարհները, բոլորը, Հոգու՝ ներկա կյանքի համար գրված սցենարի մասն են կազմում: Ցանկանում եմ ասել, որ այդ Հոգին է գրում իր հերթական կյանքի սցենարը: Բայց թե ի՞նչ ճանապարհ կընտրես դու քո ներկա պարագային՝ այ, դա է հենց այն փորձը, ինչի համար Հոգին հերթական անգամ ֆիզիկական աշխարհ է գալիս: Ապրելու այդ փորձը: Եվ եթե նրան նախապես հայտնի լիներ ճանապարհի ընտրությունը, ուրեմն կկորչեր տվյալ փորձի իմաստը:

Բայց երբեմն պատահում է հետևյալը: Երբեմն քո ընտրած ճանապարհները, քո որոշումները, բերում են քեզ նրան, որ քո գործողությունները դուրս են գալիս միայն քո կյանքի շրջանակից և սկսում են խառնվել ուրիշ Հոգիների գրած սցենարներին: Այ, այդ ժամանակ, եթե դրանից սպասվելիք արդյունքը ինչ-ինչ պատճառներով հետաքրքրեց Տիեզերքին, այդ ժամանակ արդեն նա սկսում է ոչ միայն օգնել, այլ նաև՝ միջամտել: Սա նշանակում է, որ արդեն, հասկանում կամ ընկալում կամ ընդունում ես դու նրա օգնությունը թե ոչ, Տիեզերքն արդեն անում է ամեն ինչ, որ դու շարժվես, գործես այնպես, որպեսզի իրականանա քո այդ կարևոր միտքը, քո ճիշտ ընտրած ճանապարհը իր արդյունքը բերի ոչ միայն քո, այլ նաև որիշ Հոգիների համար:

Իսկ թե ինչպիսի՞ն են Տիեզերքի ընտրած ճանապարհները քեզ դրան բերելու՝ դա արդեն դու չէ, որ կարող ես որոշել: Եվ երևի Տիեզերքի համար ամենահեշտն է արդեն քեզ հեռու՞ պահել քեզ համար հնարավոր այլ ճանապարհներից, որոնք դու կարող ես ընտրել քո անգիտակցության մեջ կամ, շատ հնարավոր է, այն պատճառով, որ դու ծրագրված ես միշտ նոր որոնումների:

Եվ, քանի որ քո ամբողջ կյանքում դու սովորել ես անընդհատ նոր ճանապարհներ ընտրել, անընդհատ նոր փորձություններ ապրել, հիմա, երբ դրանք չեն ստացվում, քո կյանքի մեջ, ինչ խոսք, որ սկսում է մեծ տեղ գրավել այն, ինչը դու անհաջողություն ես համարում: Իսկ դա բոլորովին էլ անհաջողություն չէ. այդ Տիեզերքի ջանքերն են, քեզ բերելու այն ամենակարևորին, ինչը դու գտել ես քո կյանքում:

Այն ժամանակ ես չգիտեի դրա պատասխանը և անհաջողություններս վերագրում էի նրան, որ ամենի պատճառը՝ աշխատանքս է, տաքսին, ինչի վրա ծախսում էի ամբողջ ժամանակս, առանց որևէ գոհացում կամ հաճույք զգալու: Եվ, կարծես հաստատելու համար մտքերս ու զգացմունքներս, գործերս օրեցօր ավելի էին վատանում, այնքան, որ երբ հարևանս առաջարկեց մեկ ուրիշ գործ, ես, համաձայնվելով այդ առաջարկությանը, թողեցի տաքսին:

Նոր գործի մեջ էլ բավարարվածություն, հանգստություն չգտա: Բայց ընթացքում՝ Ուոլշի նոր գրքերը. “Ընկերություն Աստծո հետ”, “Երանության ակնթարթները”, “Ի՞նչ է ցանկանում Աստված”, “Տանն Աստծո հետ” և այլն: Նյու-էյջական ուրիշ հեղինակների հայտնաբերումներ:

Բայց նրանց մասին՝ հետո:

Երեք տարի հետո այդ գործն էլ թողեցի: Սովորեցի ու անցա երրորդ գործին: Բայց… Գործին հարկավոր է հարգանքով վերաբերվել, ուշադիր լինել նրա նկատմամբ: Իսկ ես՝ հագեցվածություն էի փնտրում գործից և ինչ խոսք, որ չէի գտնում:

Իսկ աշխարհն ավելի ու ավելի էր բացվում իմ առջև, լայնանում էր ու խորանում, ավելի ու ավելի, ավելի ու ավելի: Այնպիսի տպավորություն էր, որ մինչև “Նյու Էյջին” առընչվելը, ես ապրում էի սև ու սպիտակ աշխարհում, իսկ այժմ, նոր, սկսել եմ տարբերել գույները:

Սահման չկար հիացմունքիս: Աշխարհի լրիվ նոր ընկալում էր բացվել իմ առջև: Ամեն ինչին նոր հայացքով էի նայում, ամեն ինչ նորից էի ընկալում: Նույնիսկ ծխելը թողեցի՝ երեսունհինգ տարվա թունդ ծխող էի, - ի շնորհիվ Ուոլշի: Ու մտածում էի. ինչո՞վ եմ ես զբաղված: Ահա, թե ինչպիսին է կյանքը, որքան հարուստ է կյանքը: Իսկ ես ժամանակս վատնում եմ անիմաստ աշխատանքի վրա, փոխարենը, որ նստեմ ու սկսեմ “Զրույցը…” թարգմանել հայերեն:

Այնուամենայնիվ, ինչ-որ բան չէր թողնում ինձ սկսել թարգմանությունը: Այսօր ես կարծում եմ, որ երևի հիացմունքներս “Զրույցով…” շատ մակերեսային բնույթ էին կրում ու ժամանակ էր հարկավոր՝ ավելի խորը հասկանալու այն: Չնայած, մյուս կողմից, այնքան պարզ ու ըմբռնելի լեզվով է գրված գիրքը, որ թվում է, թե ամեն ինչ հասկանալի է հենց ամենասկզբից:

Եվ սակայն, մի այլ պատճառ էլ կա, հաստատ: Մեր ամբողջ կյանքում մեզ սովորեցրել են անջատ լինել Աստծոց: Պատկերացնել, որ Աստված ինչ-որ տեղ վերևում նստած, խոժոռ աչքերով հեռվից մեզ է նայում, հսկում է մեր ամեն քայլը: Ու մենք ամբողջ կյանքներս պետք է վախեցած, զգույշ անենք մեր այդ քայլերը, հանկարծակի չսայթաքենք, եթե ոչ՝ Աստված մեզ կպատժի:

Հետո էլ ասում են՝ որոնիր Աստծոն ու կգտնես: Իսկ այդ վախի մեջ՝ արդյո՞ք որևէ իմաստ մնում է՝ Աստծոն փնտրելու: Կարծում եք, շատե՞րն ունեն ցանկություն՝ պատժված լինելու… Ավելի լավ չէ՞ արդյոք, որ Աստված այդպես էլ հեռվում մնա, կամ նույնիսկ… չլինի՞… Միգուցե սա՞ է պատճառը, որ ոմանք աթեիզմն են ընտրում:

Լավ են ասել ռուսները. Աչքիցդ՝ հանիր, սրտիցդ՝ վանիր:

Իսկ “Զրույցն…” ասում է հակառակը: Եվ ոչ միայն “Զրույցը…”, ամբողջ “Նյու Էյջն” է աղաղակում, որ Աստված՝ ամենուր է: Որ այն ամենը, ինչ դու կարող ես շոշափել, տեսնել, զգալ, ընկալել քո բոլոր վեց զգայարաններով, այդ ամենը՝ Աստված է: Այս ամբողջ տրվածը՝ Աստված է: Ա(յ)ս-տ(ր)վածը՝ Աս-տված է:

Եվ, որ ամենաանհավանականն է մեզ համար, պարզվում է, որ ոչ միայն այն ամենը, ինչ մեր շուրջն է՝ Աստված է: Նաև այն, ինչ մեր ներսում է, նու՞յնպես… Աստված է:

Ինչպե՞ս կարելի է հավատալ սրան: Ինչպե՞ս կարելի է քեզ Աստծո հետ մի ամբողջականություն համարել: Քեզ Աստծո մասնիկը համարել: Ինչպե՞ս:

Բայց, եթե քո գլխում հանկարծակի ինչ-որ նոր մտքեր են ծնվում, - Տիեզերքը սկսում է հուշել քեզ՝ նրանց պատասխանը գտնելու: Տիեզերքն ուրիշ կերպ չի կարող: Դա է նրա գործը, օգնել քեզ գտնել քո հարցերի պատասխանները: Դու միայն կարողացիր ընկալել, հասկանալ, օգտվել այդ օգնությունից:

Իսկ իմ դեպքում… Իմ դեպքը երևի որոշակիորեն առանձնահատուկ էր, որովհետև այն, ինչ ես ցանկանում էի անել, ոչ միայն ինձ համար էր: “Զրույցը…” պետք էր ոչ միայն ինձ: Ժամանակն էր, որ հայերն էլ առընչվեն այս նոր գիտելիքներին:

Երրորդ գործից էլ ոչինչ չստացվեց: Հետո՝ կաթվածք: Քանի վերականգնվում էի, սովորեցի և ստացա հաջորդ անիմաստ մասնագիտության դիպլոմը, հետո՝ մեկ ուրիշ դիպլոմ և… վերադարձա տաքսի:

Յոթ տարվա ապարդյուն որոնումներ: Բայց արդյո՞ք ապարդյուն: Կարծում եմ՝ ոչ: Համենայն դեպս, հիասթափություններ չապրեցի, զղջումներ չունեցա, ոչ մի բանի համար չփոշմանեցի: Նույնիսկ ձեռք բերեցի հարգանք՝ նախկինում արհամարածս տաքսու գործի վերաբերյալ: Ու հիմա, տաքսու մեջ նստած, ազատ ժամանակ թարգմանում եմ “Զրույցը…”:

Տաքսու մեջ հնարավորություն գտա զբաղվելու նրանով, ինչով զբաղվելու համար յոթ տարի առաջ թողել էի տաքսին: Եվ մի՞թե սա զվարճալի չէ…

Ընթացքում՝ խորացա Նյու Էյջի մեջ: Դրունվալո Մելխիսեդեք, Լի Քերրոլլ, Ջեյ Զի Նայթ, Ֆրեդ Սթերլինգ, Տոտ Հերմես Տրիսմեգիստ, Քրայոն, Ռամթա, Կիրաէլ, Բաշար և ուրիշներ, ուրիշներ, ուրիշներ… նյու-էյջական ծաղկեփունջ:

* * *
Ժամանակն է մի քանի խոսք ասել “Նյու Էյջի” մասին:

Նրանք, ովքեր ծանոթ չեն թեմային, իհարկե, առաջին հերթին դիմելու են Վիկիպեդիայի օգնությանը: Ձեր ժամանակը խնայելու համար եկեք ես էլ փորձեմ այնտեղից վերցնել ու ձեզ ներկայացնել ընդհանուր տեղեկություններ, իսկ հետո փորձենք մի քիչ խորանալ հարցի իրական վիճակի մեջ:

"Նոր Դարն" առաջ է եկել 19-րդ դարի վերջի - 20րդ դարի սկզբի օկուլտային գիտությունների հիման վրա: Դրանք են. մեսմերիզմ, ալքիմիա, կաբալա, հերմետիզմ, սրբազան երկրաչափություն և այլն: Նրա ծնունդը կապված է մի քանի հանգամանքների հետ, որոնցից են.
1. Գրագիտության մակարդակի աճը, կապի զարգացումը;
2. Արևելյան ուսմունքների մասնակի հասանելիությունը արևմտյան ընթերցասերների համար;
3. Ազատամտության զարգացումը;
4. Գիտական և միստիկական աշխարհայացքների անջատումը, որն առանձնապես սուր զգացվեց 20րդ դարի երկրորդ կեսին:

Եկեք շրջանցենք "Նյու Էյջի" բազում հոսանքները, կապված յոգայի, մարմնամարզության, մեդիտացիաների, բժշկումների, փսիխոդելիկ պրակտիկայի, գուշակումների, երաժշտության, նկարչության և այլնի հետ:
Եկեք խոսենք հոգևոր մտածողության մասին, որին ամենամոտն ենք կարծես կանգնած: Կամ ավելի ճիշտ կլիներ երևի ասել. եկեք խոսենք Աստծո մասին:

Այս հարցում "Նյու Էյջի" ամենակարևոր կետերը.
1. Բոլոր հավատների միասնությունը;
2. Հավատը նախկին ծնունդների նկատմամբ;
3. Բոլոր կենդանի արարածների միասնության զգացումը;
4. Գերբնական և տրանսպերսոնալ էակների (հրեշտակներ, դևեր, ոգիներ, երկնային ուսուցիչներ) նկատմամբ հավատը;
5. Հավատի, գիտության և միստիկայի միասնության ընկալումը;
6. Ընդհանուր հավատը Բարու, Սիրո և Լուսավոր ՈՒժերի նկատմամբ:

ՈՒնի բազում հայտնի ուսուցիչներ, որոնցից են. Օշոն, Սաթյա Սաի Բաբան, Ռուդոլֆ Շթայները, Գեորգի Գուրջիեվը, Պյոտր ՈՒսպենսկին, Ելենա Բլավատսկայան, Ռերիխը և այլն: Այսօրվա հայտնի դեմքերն են. Նիլ Դոնալդ ՈՒոլշը, Դրունվալո Մելխիսեդեքը, Լի Քերրոլլը և այլն: Օրեցօր մեծանում է նրա համբավն ամբողջ աշխարհում: Նյու-էյջական գրականությունն արդեն թարգմանված է բազում լեզուներով:

"Նյու Էյջը" հաճախ քննադատության է ենթարկվում տարբեր տեսանկյուններից:

Գիտական տեսանկյունից քննադատվում է նրա անհատական լինելը, անկրկնելիլությունն ու ստուգման ենթակա չլինելը:

Հոգևոր տեսանկյունից քննադատվում է խորության պակասի և ժառանգականության համար: Շատերը կասկածի են առնում այն, վախենալով հազարամյակներով կուտակված գիտելիքների մասսայականացվելուց և հասանելիությունից: Շատերը բացասականորեն են վերաբերվում "Նյու Էյջին" ասելով, որ նրա հետնորդներն ինքնախաբեությամբ են զբաղված:

Եվ չնայած այս ամենին, "Նյու Էյջի" շրջանակներում նաև լուրջ ուղղություններ են առաջանում, նպակադրված պահպանելու իրականական, վավերական ավանդույթները, տարբեր փիլիսոփայությունների, մտածելակերպերի սիստեմային իմաստավորումն ու համադրումը, համամարդկային փիլիսոփայութան մշակումը, կրոնի, գիտության և փիլիսոփայության միավորումը, ժողովուրդների փոխադարձ ըմբռնումը:

Սրանք են հիմնական տեղեկությունները "Նյու Էյջի" մասին, ինչը կարելի է ստանալ տարբեր հանրագիտարաններից:

Բայց այսօր շատ բաներ փոխվել են և փոխվել է "Նյու Էյջի" հիմնական ուղղությունը: Նաև ինձ ցավ է պատճառում այն հանգամանքը, որ որոշ հավատներ և գիտնականներ բացասականորեն են վերաբերվում "Նյու Էյջ" շարժմանը: Հնարավոր է, նրանք այնքան էլ լավ չեն հասկանում այն, ինչ որ նա իրականում ներկայացնում է: Այդ պատճառով ես ցանկանում եմ ձեր հայեցողությանը հանձնել այդ շարժման հիմնական գաղափարի շատ լավ նկարագրությունը, որը տրված է Քրայոնի և Լի Քէրրոլլի յոթերորդ գրքում - "Նամակներ տանից": Ահա այն.


"ՆՅՈՒ ԷՅՋ" ("ՆՈՐ ԴԱՐ")

"Հնարավոր է, գրքի այս մասը խնդրել է ձեզ կարդալ ձեր ընկերներից մեկը, որպեսզի դուք հասկանաք, թե ինչով է նա ոգևորված ներկա ժամանակ:
Հնարավոր է, դուք վախենում եք, թե ձեր ընկերը մի "տոտալիտար աղանդի" մեջ է ընկել... Ձեզ պետք չէ կարդալ այս վտանգավոր, անդրաշխարհային սկզբնաղբյուրներից ստացած գիրքը, որպեսզի հասկանաք ձեր ընկերոջը, և այս տեղեկությունն այստեղ բոլորովին նրա համար չէ, որպեսզի ստիպի ձեզ փոխել ձեր հոգևոր հայացքները: Նրա նպատակն է - տեղեկացնել ձեզ և, եթե հնարավոր է, վերջին հաշվով ձեզ քիչ ավելի հանդուրժողական դարձնել:

Ով է գրում այս տողե՞րը: Պատմում եմ. ես "փոխանցք եմ"(կանալ) և այս գրքի հեղինակը, բայց քանի դեռ "խելքս չէի գցել", ես շատ խելամիտ և տրամաբանականորեն մտածող ձայնարկության ինժեներ էի, քսանամյա աշխատանքային փորձով: Մինչև այժմ էլ ես ինձ խելամիտ մարդ եմ համարում - չնայած և խոսում եմ "այլաշխարհային" բաների մասին: Այն փաստը, որ ես ինժեներ եմ, չի նշանակում, թե ես ընդունակ չեմ խորհել հոգևորի մասին: Եվ այն, որ ես ներըմբռնողաբար իմացա հոգևոր բաների մասին, վերջիվերջո, գերազանցեց նրան, ինչին ինձ մանկուց սովորեցրել էին Աստծո մասին:

Բոլորին հասկանալի է, որ քրիստոնյաների հիմնական մասսան ընդհանուր ոչինչ չունի այն էքստրեմիստական տարբեր խմբերի հետ, ինչպիսիք են տարբեր աղանդները և այլն: Տրադիցիոն քրիստոնեությունը դատապարտում է այն, ինչ կատարվում է այդ աղանդների ներսում, և դրա փոխարեն առաջարկում է մարդկանց հավատ, որը հիմնված է սիրո և ընտանեկան արժեքների վրա: Իսկ էքսցենտրիկ խելագարները - ինչ արած, այդպես էլ է պատահում:

"Նոր Դարի" ուսմունքները նույնպես իրենց նպատակ չեն դրել զարհուրելի աղանդներ բուծելը: Բայց մամուլն ավելի հաճախ հենց այդ ոճով է գրում "Նոր Դարի" մասին, և այդ հրապարակումները մի առանձնապես դիմադրության չեն հանդիպում: Դա իր պատճառներն ունի:

Առաջին հերթին, Նոր Դարը ոչ ոքի "իր հավատին" չի բերում: Այդ պատճառով խնդրում եմ, հավատացեք. երբ դուք վերջացնեք այս ինֆորմացիան կարդալը, ոչ ոք չի սկսի ձեզ համոզել, որ դուք միանաք ինչ-որ խմբի, կայացնեք որոշում, որը որ ձեր կյանքում արմատական փոփոխություններ է պահանջում, երկրպագեք ինչ-որ մեկին կամ զբաղվեք մեդիտացիայով, կարդաք ինչ-որ գրականություն: ՈՒղղակի ես ուրախ կլինեի, եթե դուք, կարդալուց հետո, ասեիք, որ մի քիչ ավելի լավ եք ինձ հասկանում:

"Նոր Դարը" - հավատ չէ, և այն չունի ոչ մի վարդապետություն, որը որ անհրաժեշտ կլիներ ուսումնասիրել: Ավելի շուտ դա համաշխարհային փիլիսոփայություն է: Այն չունի ոչ մի կազմակերպություն, ոչ մի կազմություն (ստրուկտուրա): Այդ պատճառով ոչ մի կարիք չկա մշակել ինչ-որ ստրատեգիա, պայքարելու նրա հակառակորդների դեմ: Չկա ոչ մի թեմական դպրոց, որտեղ որ հոգևոր գործիչներ կպատրաստվեին, ինչպես նաև չկան նյու-էյջական քահանաներ: Չկա ինչ-որ մեկը, ում կարելի կլիներ "առաջնորդ" անվանել:

Չկա մի կազմակերպություն, ուր կարելի կլիներ մտնել; չկա ուսուցիչ, ում կարելի կլիներ հետևել; չկա ընտրված մի կոնկրետ գիրք, որը որ կբացատրեր, թե ինչին պետք է հավատալ: Չեն կայացվում պարբերական հավաքներ, չկան կանոնավոր հեռուստահաղորդումներ և չկան օրենսդրումներ, որոնց հարկավոր է հետևել:

Հա, մի բան էլ. չկա մի հասցե, ուր կարելի կլիներ նվիրատվություն ուղարկել:

Կասեք, որ այս ամենն ինչ-որ անհասկանալի է հնչու՞մ: Ինձ էլ էր այդպես թվում այնքան ժամանակ, մինչև ես չհասկացա, թե ինչ է կատարվում: Նոր Դարի փիլիսոփայությունը դիմում է ինտուիտիվ գիտելիքներին, որին որ տիրում է յուրաքանչյուր այսօր ապրող մարդ: Իսկ այդ գիտելիքներին յուրահատուկ է մի արտասովոր ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆ:

Բոլորը հասկանում են այդ "անհասկանալի" փիլիսոփայությունը, կարծես մանկուց են սովորել դրան:

"Նոր Դարն" ասում է, որ մենք բոլորս անցնում ենք կյանքի որոշակի բոլորաշրջանների միջով: Եվ իհարկե, նա ի նկատի ունի մեր անցած կյանքերը: Պատահականություններ չեն լինում, դրանք ավելի շուտ որոշակի կանչեր կամ դասեր են, որոնք հենց մենք ինքներս ենք օգնում ստեղծել մի որոշակի հոգևոր մակարդակի վրա: Դա նշանակում է, որ մենք ինքներս ենք պատասխանատու այն ամենի համար, ինչ մեր կյանքում կատարվում է:
"Նոր Դարի" համախոհը երբեք չի միանա ինչ-որ պաշտամունքի, չի հետևի ոչ մի առաջնորդի, ինքնասպանություն չի գործի և երբեք չի դատաբանի իրեն շրջապատողներին նրա համար, որ նրանք այնպիսին են, ինչպիսին որ կան: Նա գիտի, որ մարդու մեջ հսկայական ուժեր կան թաքնված:

"Նոր Դարը" սովորեցնում է մարդկային արժանապատվությանը, ինչպես նաև նրան, թե ինչպես հաղթահարել վախն ու անվստահությունը: Մարդու նոր հնարավորությունները - դա բանալի է, իսկ "մտադրությունը - ստեղծել կյանքի մեջ փոփոխություններ դեպի լավը",- "Նոր Դարի" աղոթքն է:

"Նոր Դարը" (Ն.Դ.)հավատում է, որ գոյություն ունեն ուժեր, որոնք հավասարակշռում են մարդուն էներգիայի օգնությամբ:

Իսկ ինչպես լինել թռչող ափսեների հե՞տ: Եթե նրանք կան, այդպես էլ թող լինի: Փնտրել նրանց գոյության ապացույցները - Նոր Դարի փիլիսոփայության գլխավոր խնդիրը չէ: Նա հավատում է, որ մեզանից բացի, տիեզերքում ուրիշ քաղաքակրթություններ էլ կան: Եվ նույնիսկ հավատում է նրան, որ մենք ինչ-որ չափով մասնակից ենք նրանց բիոլոգիական էվոլյուցիային: Բավականին անհեթեթ է հնչում, ճիշտ չէ՞: Նոր Դարը չի կարող ապացուցել այդ, ինչպես նաև քրիստոնեաները չեն կարող ապացուցել դրախտի և դժողքի գոյությունը: (Այս օրինակը միայն և միայն համեմատելու համար է և ոչ մի դատողություններ:)

Ն.Դ. ոչ ոքի չի դատապարտում ոչ մի բանում: Հավատում է, որ "սիրել մեկմեկու" նշանակում է հանդուրժող լինել դեպի ուրիշների հավատը: Նա ուրախանում է հրաշքներին, որոնք պատահում են ուրիշ հավատների մեջ: Հարգանքով է վերաբերվում Աստծո ազնիվ որոնումներին, ինչպիսի ուղղություն էլ որ չընդունի այդ որոնումը: Ն.Դ.-ի շատ հետնորդներ եկեղեցի են գնում: Ն.Դ. աշխարհայացքի ընդունումը չի պահանջում հրաժարվել Հիսուսի կամ Մովսեսի կամ յուրաքանչյուր ուրիշ ՈՒսուցչի ուսմունքից: Ն.Դ. հետնորդները ուրախ են, երբ ամեն ինչ հավասարակշռության մեջ է գտնվում, և հաճույքով կմիանան ամեն մի մարդու, ով կցանկանա աղոթել համամարդկային նպատակների հասնելու համար, ինչ հավտքի էլ որ նա պատկանի: Նրանք չեն մեղադրում ուրիշներին հերձվածողության մեջ: Ն.Դ. չի ասում իր հետնորդներին, որ Աստված միայն իրենց է ժպտում, նա քաջալերում է Աստծո իրական էության որոնումները:

Ն.Դ. համարում է, որ մարդ ինքը պետք է հոգ տանի իր հոգևոր մակարդակի մասին, իսկ հոգևոր մակարդակը - մոլորակի վրա փոփոխությունների կատալիզատորն է: Եվ մեր պարտքը նրանում չէ, որպեսզի փոխենք ուրիշներին: Ամեն մարդ ինքն իր համար պետք է որոշի, թե ինչ անի, և կամ ինչ չանի: Ամեն ոք իրավասու է կոնկրետ իր համար կարևոր հոգևոր ընտրություն կատարելու:

“Մեռյալ ծովի Ձեռագրերըն” ուսումնասիրող գիտնականներն ասում են, որ Քրիստոսին ժամանակակից հրեա հոգևորականները վերջինիս "սրբապիղծ քարոզիչ" էին անվանում: Չէ որ Նա սովորեցնում էր հասարակ մարդկանց նրան, որ նրանք արդեն իսկ լիիրավ արարածներ են, առանց որևէ հոգևոր արարողությունների:Նա ասում էր, որ բոլոր մարդիկ կարող են լինել այնպիսին, ինչպիսին Ինքն է - Աստծո Որդիներ: Դա լրիվ համապատասխանում է Ն.Դ. ուսմունքի հետ:

Ն.Դ. հավատում է խրատատու հոգիներին և հրեշտակներին: Նրա հաղորդատվությունը (չեննելինգ, Ն.Դ. "գերաշխարհային" տեսանկյունը)համընկնում է Երկրի աբորիգեն ժողովուրդների միջև գոյություն ունեցող մարգարեությունների մեծամասնության հետ: Տարիներ առաջ Ն.Դ. ասում էր եղանակի փոփոխության մասին որոնք հիմա իրոք որ տեղի են ունենում: Տարիներ շարունակ Ն.Դ. տալիս էր ոչ մի բանի վրա չհիմնված առողջարարական մեթոդներ, և հանկարծ նրանցից շատերն ընդունվեցին գիտական հետազոտումների հիման վրա: Այդ մասին հայտնում է "Ամերիկյան բժշկական միության" ամսագիրը (11 հունիս 1998թ.):


Մարդկության ապագայի վերաբերյալ Ն.Դ. հավատում է, որ այն ոչ մի ընդհանուր բան չունի ոչ Արմագեդդոնի, ոչ էլ Նոստրադամուսի մռայլ գուշակությունների հետ: Ն.Դ. առաջարկում է մեզ ինքներս հետազոտել այդ ամենը, բայց ոչ թե նրա համար, որպեսզի ապացուցի իր ճիշտ լինելը, - ավելի շուտ որպեսզի օգնի մեզ ավելի լավ հասկանալ, որ Աստծո մասին պատկերացումները կարող են ավելի վսեմ ու վիթխարի լինել, քան մենք ենթադրում էինք:

Հավատու՞մ եք արդյոք դուք հետմահու կյանքին: Դրան հավատում է մարդկության 85 %-ը: Ն.Դ. ևս հավատում է դրան: Այլ կերպ ասած, մարդկության մեծամասնությունը հավատում է այն բանին, որ մարդ ինչ-որ իմաստով հավերժ է: Եվ Ն.Դ. էլ նույն կարծիքին է: Նաև Ն.Դ. հավատում է նրան, որ այդ հավերժական արարածը (մարդը)ստեղծված է Աստծո նմանությամբ; ըստ երևույթին դա նշանակում է, որ մենք բոլորս - Աստծո մասնիկներ ենք: Ն.Դ. համոզված է, որ Հիսուս հենց դրան էր սովորեցնում - նրան, որ բոլոր մարդիկ հավասար չափով բաժանում են Աստծո պատկերը. նրանք աստվածային են, տիրապետում են ընտրության ազատությանը և հավերժ են:

Առայժմ այսքանը "Նյու Էյջի" մասին:
Հիմա ես կցանկանաի մի երկու խոսք ասել իմ մոտեցման մասին այս հարցին, ինչպես նաև, թե ինչու եմ ես ցանկանում ձեզ տեղյակ պահել այս ամենին:

Ինձ իրոք որ չի մտահոգում, կմիանաք դուք Ն.Դ. թե ոչ: Ես ասում եմ, որ չկա դժողք, և որ, երբ մենք մահանանք, մենք կանցնենք մեր սկզբնական հոգևոր վիճակին: Մենք կվերադառնանք Տուն: Ես հավատում եմ այն բանին, որ մենք բոլորս - մի Ընտանիք ենք: Եթե դուք կարդաք Ն.Դ. գրքերը, կտեսնեք, որ հենց այդ մասին է այնտեղ գնում խոսակցությունը - Ընտանիքի մասին:

Ինչ եմ ես ձեզանից ցանկանու՞մ: Որպեսզի դուք մտածեք ինչպես ե՞ս: Ոչ: Ես ձեզանից համբերություն եմ խնդրում և հասկանալ: Նոր Դարաշրջանի Մարդիկ, որոնք համախմբվում են, որպեսզի հոգևոր պատասխանատվությունն իրենց վրա վերցնեն, զգան սեփական արժանապատվությունն ու կիրառեն թողությունը, ներումը, - իրականությունից կտրված "մտագարներ" չեն: Նրանք խելքները չեն գցել և նրանց "ուղեղները չեն լվանում":Նրանք իրենցից խաղաղասեր մարդկանց մի հոգևոր-անկազմակերպված խումբ են ներկայացնում, և նրանց չի մտահոգում, թե կարո՞ղ եք արդյոք դուք էլ հավատալ նրան, ինչին որ իրենք են հավատում: Սակայն ցավալի կլիներ, եթե պարզվեր, որ դուք նրանցից վախենում եք: Որտեղի՞ց է սկիզբ առնում այդ վախը - ձեր սրտի՞ց, թե՞ ամբողջ բանը նրանում է, որ այդ մասին պատմել են ՈՒրիշները:


Թույլ տվեք վերջացնել մի օրինակով, որը հայտնի է միլիոնավոր մարդկանց: Խոսքս "Տիտանիկ" կինոնկարի մասին է: Դուք հավանաբար կհիշեք, որ ֆիլմի վերջին կադրում ծեր կինը կանգնել է նավաքթին և ինչ-որ բան է պատրաստվում նետել ջուրը: Քչերն են երևի ուշադրություն դարձրել սրան. սակայն վերջին կադրը հաստատումն է հանդիսանում այն բանի, որ մենք բոլորս անմահ ենք: Այդ կադրը մեզ բոլորիս կոչ է անում, ասելով, որ մահվանից հետո գալիս է ըմբռնումը - "պիեսը խաղացված է", և նույնիսկ ոճրագործները կանգնած են հերոսների կողքին և ժպտում են Ընտանիքի վերջին անդամի վերադարձը Տուն: Բոլոր դերակատարները հավաքված են - երիտասարդ, եռանդուն, բոլորը ծափահարում են վերջինին, որ Տուն է վերադառնում: Ինչ հզոր հաստատում է: Ինչպիսի Սեր:

Շնորհակալություն Ջեյմս Կամերոնին: Նրա ինտուիցիան ցուցաբերեց մի հրաշալի օրինակ այն բանի, թե ի՞նչն է իրականում գլխավորը "Նոր Ժամանակներում": Սերը: Հոգևոր հավասարությունը: Ընտանիքը:

Սա է գլխավորը նաև մեզ համար: Շնորհակալություն:
Մեծ Սիրով և հարգանքներս:


* * *
Այո, պատահականություններ չկան այս աշխարհում: Ամեն ինչ իր պատճառն ունի: Ուղղակի այն պատճառով, որ մեզ կամ ուրիշների հետ կատարվող ոչ բոլոր իրադարձությունները կարող ենք բացատրել, ինչպես նաև ոչ բոլոր բացատրություններն են, որ ցանկանում ենք ընդունել, - մենք հնարել ենք “պատահականություն” բառը:

Պատահականություններ չկան: Կա չհասկացում կամ՝ չհասկանալու ցանկություն:

Հիշու՞մ եք աշխարհի ամենաիմաստուն մտքերից մեկը. “Եթե աշակերտը պատրաստ է, ուրեմն ուսուցիչը կգտնվի:” Սա էլ՝ պատահականության մասին է:

Եվ ինչ խոսք, որ պատահականություն չէր իմ կյանքում՝ Արթուրի հայտնվելը:


ԱՇՈՏ

Հնարավոր չէ պատմել Արթուրի մասին, առանց սկզբից Աշոտի մասին խոսելու: Քանզի այդ նա էր, որ մեզ ծանոթացրեց:

Աշոտն ամենամոտ մարդն էր ինձ համար՝ տաքսու վարորդների մեջ: Յոթ տարիների ընթացքում մտերմացել էինք այնքան, որ նույնիսկ իմ՝ տաքսին թողնելուց հետո էլ, մեր կապը չխզվեց: Հանդիպում էինք երբեմն, իսկ ավելի հաճախ, զրուցում էինք հեռախոսով:

Թե բնավորությամբ, և թե մտածելակերպով, մենք շատ տարբեր ենք, բայց կա մի բան, ինչը մեզ կապում է իրար շատ պինդ հանգույցներով, և այդ հանգույցներից ազատվելը համարյա անհնար է: Այդ կապն է՝ թատրոնը: Քանզի անցյալում Աշոտի կրթությունը դերասանական է, իսկ իմը՝ ռեժիսորական:

Շատ արտիստիկ, ասել է՝ շատ զգայական, ասել է՝ ներվերը ոչ թե ներսում են այլ դրսում: Եվ ինչ խոսք, որ իր այդ “արտաքին” ներվերի շնորհիվ մեծ հնարավորություն է ձեռք բերել անընդհատ կառչել տարբեր փշերից: Առավել ևս, որ շատ է սիրում այս ու այն կողմ ընկնել՝ բոլորին օգնելու համար:

Թողնելով թատրոնը, կարծես նեղացել է թատրոնից այնքան, որ որոշել է, որ վերջ, մեռել է իր մեջ դերասանը: Եվ այնքան լավ է խաղում այդ մեռած դերասանի դերը, որ համարյա բոլորին համոզել է դրանում: Զարմանալի է, որ ժամանակ առ ժամանակ նույնիսկ ինքն է դրան հավատում… Մի խոսքով, հարյուր տոկոսանոց դերասան:

Շատ եմ սիրում այդ դերասանին:

Երբ սկսեցի կուլ տալ նյու-էյջական գրականությունը, նմանվել էի բերնեբերան լցված բաժակի: Ինձ պետք էր մեկը, ում հետ կկարողանայի կիսվել իմ նոր գիտելիքներով, հայտնություններով: Իսկ Աշոտը՝ լրիվ ռեալիստ, լսում էր միայն, երևի ինձ չնեղացնելու համար, իսկ երբեմն էլ փորձում էր “խելքի բերել”, վերադարձնել դեպի ռեալ կյանք: Եվ սակայն, այդ ապարդյուն փորձերի հետ միասին, “սպառնում” էր ծանոթացնել ինձ Արթուրի հետ: Ինչը և արեց, երեք տարի “սպառնալուց” հետո:

Ինչպես հետագայում պարզվեց, այդ երեք տարին նա Արթուրին էլ էր “սպառնացել” ծանոթացնել ինձ հետ:



ԱՐԹՈՒՐ

Ստիպված եմ կրկնել վերևում հիշատակածս միտքը. “Եթե աշակերտը պատրաստ է, ուրեմն ուսուցիչը կգտնվի”:

Այսինքն, ամեն ինչ իր ժամանակին է կատարվում: Իսկ կարո՞ղ եք արդյոք պատկերացնել, թե որքան ժամանակին էր իմ և Արթուրի հանդիպումը, եթե մենք մեկմեկու համար դարձանք թե աշակերտ և թե ուսուցիչ:

Այդ աստիճանի նման մտածելակերպ ունեցող մեկը երբեք չէր հանդիպել ինձ իմ կյանքում:

Այստեղ տեղին է նշել. ներկա կյանքում: Քանզի այսօր Նյու Էյջում գոյություն ունի “երկնային ընտանիք” հասկացողությունը: Հիմա ոչ տեղն է, և ոչ էլ ժամանակը՝ խոսել այդ մասին, բայց Արթուրն ու ես, հավանաբար, միևնույն երկնային ընտանիքի անդամներ ենք:

Այնպիսի հանգստություն, այնպիսի ներդաշնակություն եմ զգում նրա հետ նույնիսկ ամենատաք վեճերի ժամանակ, որ կարծես ոչ թե հոգնում եմ ես այդ վեճերից, այլ հակառակը՝ լիցքավորվում: Հավանաբար, Արթուրն էլ կիսում է ինձ հետ իմ այդ վիճակները, որովհետև երբեմն այդ վեճերի ժամանակ այնքան ենք խորանում մեր մտքերի ու ցնորքների մեջ, որ մեջ է ընկնում մեր շանթարգելը՝ Աշոտը, և ստիպում է մեզ մեր Օլիմպոսից վայր իջնել:

911-ը՝ շտապ օգնության, հրշեջների և ոստիկանության ընդհանուր հրատապ համարն է: Եթե զանգում եք և զբաղված է, զանգահարեք 912 համարը, և Արթուրը ձեզ անմիջապես կպատասխանի: Կհասնի, որտեղ էլ լինի:


* * *
Ընդամենը մի քանի տարում այնքան մտերմացանք, որ թվում է, թե տասնյակ տարիներ միասին ենք եղել: Ավելի ամրացավ մեր կապն Աշոտի հետ էլ, ու հիմա մեր մտերմությունն արդեն լիիրավ ընկերության է վերածվել: Ունենալով այս երկուսին, ես ինձ շատ ապահով եմ զգում, գիտենալով, որ յուրաքանչյուր ակնթարթ նրանք կողքիս են:

Նրանց հետ ավելի խորացավ աշխարհայացքս, ձեռք բերած նոր իմացություններս հնարավորություն ունեցան հղկվելու և ավելի ճիշտ ձևակերպվելու: Այս հարցում շատ է օգտակար Աշոտի ռեալիստական դիրքավորումը: Ճակատը դեմ է տալիս ու վիճում անքան ժամանակ, մինչև մնացած երկուսս կարողանանք մեր վերացական մտքերը գոնե մի քիչ շոշափելի դարձնել:

Իսկ ավելի ուշ, երբ նոր էի սկսել “Զրույցի…” թարգմանությունը, հենց Աշոտի ու Արթուրի հետ նման վեճերից մեկի ժամանակ էր, որ ձևավորվեց իմ հիմնական միտքը:

Պատմությունը մոտավորապես այսպիսին է: Խոսում էինք քրիստոնեության մասին: Չեմ հիշում, թե մեզանից ով ասաց, որ քրիստոնեությունը մռայլ կրոն է: Ես հավելեցի, որ հայկականն, ուրեմն, ամենամռայլ քրիստոնեությունն է: Ու հիշեցի մեր Գրիգոր Նարեկացուն, ով իր հռչակավոր գրքին “Մատեան Ողբերգության” անունն է տվել: Ես կարծիք հայտնեցի, թե ինչու՞ ողբերգության: Չէ՞ որ այդ գիրքը մի յուրօրինակ զրույց է Աստծո հետ: Իսկ ինչպե՞ս կարող է զրույցը Աստծո հետ՝ ողբերգություն լինել: Մի՞թե մենք բոլորս, վերջիվերջո, այդ “ողբերգությանը” չենք տենչում…

… Եվ հանկարծ, ասես լույս վառվեց գլխիս մեջ: Ես հասկացա, որ այդ ակնթարթին ձևակերպվեց իմ ցանկությունը: Ես Հասկացա:
- Տղաներ, - ասացի: - Ես հասկացա և որոշեցի անելիքս: Թարգմանելուց բացի, ես “Զրույցը…” դարձնում եմ չափածո: Եվ նոր գրքի անունը լինելու է. “Մատեան Երանության”:

Փորձեցի նախաբանը՝ ստացվեց: Կարդացի ոմանց համար՝ բոլորին դուր եկավ: Եվ այդպես, սկսեցի աշխատել:


* * *

Իհարկե, կարելի է շարունակել ընկերներիս ցուցակը, հիշել ուրիշներին էլ: Որովհետև իր շրջապատով է միայն մարդը կայանում որպես մարդ: Ցավում եմ, բայց… Բանն այն է, որ կենսագրությունս չէ, որ գրում եմ ես այս էջերին: Ես գրում եմ այն մասին, թե ինչպես սկսեց ձևավորվել “Մատեան Երանության” գիրքը: Եվ հիշատակում եմ այստեղ նրանց միայն, ովքեր այս կամ այն կերպ օգնեցին ինձ գալու այդ գրքին: Եվ այս երկուսից՝ Արթուրից ու Աշոտից բացի, կնոջիցս բացի, որն առաջինն է իր վրա ընդունում ու հաշտեցնում ինձ թե իմ ուրախությունների, և թե իմ տխրությունների հետ, թե իմ կորուստների ու հայտնությունների հետ, և թե իմ հաղթանակների ու պարտրությունների հետ, մնացել է մի հոգի, ում ես չեմ կարող չհիշել:

Կարինեն, եղբորս կինը և իմ ամենամոտ ընկերներից մեկը: Այդ նա է, որ իր մեջ հնարավորությոուն է գտնում հաճախ՝ փոխարինելու ինձ համար Աշոտին և Արթուրին, երբ նրանք կողքիս չեն, ու լսելու իմ զառանցանքները: Բայց ամենակարևորը, որ նա անում է ինձ համար և ինչի համար ես երախտապարտ եմ նրան, այդ Կարինեն է առաջինը, ում ես կարդում եմ գրածներս, և նա, համբերատար լսելուց բացի, որպես պրոֆեսիոնալ, սկսում է հղկել ու տեսքի բերել իմ մի քիչ անհայերեն հայերենը:

Ի միջի այլոց ասեմ, որ Կարինեն, ինձանից ու կնոջիցս հետո, առաջինն էր, ով կարդաց “Զրույցը…” և գնահատեց: Եվ երևի եղբորս՝ Գագիկի հետ, նրանք առաջինն էին, որ քաջալերեցին իմ “Զրույցը…” թարգմանելու միտքը, իսկ հետո՝ “Մատեան Երանությանը”:

Ես էլ, քաջալերված, գործի անցա:


* * *

Հիմնականում՝ ստացվում էր: Եվ բավականին հեշտությամբ: Լինում էին տեղեր, երբ մի քանի էջ գրում էի՝ համարյա առանց ուղղումների: Բայց երբեմն պրոբլեմներ էլ էին լինում, ինչ-որ բան չէր ստացվում: Տեմպից չընկնելու համար ինչ-որ կերպ շարադրում էի միտքն ու առաջ անցնում, բայց հետո անընդհատ վերադառնում էի այդ տեղերին, ամիսներ շարունակ, մինչև կգտնեմ պրոբլեմի լուծումը:

Հետագայում ես հասկացա, որ այդ պատահում էր առավելապես այն տեղերի հետ, որոնք միջամտության կարիք ունեին: Պարզեմ: “Զրույցում…” կան տեղեր, որոնք, իմ կարծիքով, հայ ընթերցողին ավելի հասանելի դարձնելու համար, պետք է քիչ ավելի ծավալուն խոսել այդ մասին, քան արել է դա Ուոլշը: Ցավոք մենք՝ հայերս, համարյա տեղյակ չենք “Նյու Էյջին” և չունենք գոնե մի փոքր ինֆորմատիվ “նստվածք” այդ թեմայով: Էզոթերիկ գրականությանն էլ այնքան տեղյակ չենք: Էլ չեմ խոսում արտասահմանյան հեղինակներից, մեզանից վանել ենք նույնիսկ մեզ ավելի մոտ գտնվողներին. մեր, հարազատ Գուրջիևին, ռուսներից. Բլավատսկայային, Ուսպենսկուն, Ռերիխին: Ինչ է ինչ-որ մեկն ինչ-որ տեղ ինչ-որ հիմարություն է դուրս տվել նրանց մասին: Եվ թքած նույնիսկ, որ ամբողջ աշխարհով մեկ թնդում է սրանց անունը. Մեզ նրանք հարկավոր չեն: Մենք՝ առանձնահատուկ ենք: Առանց նրանց էլ մեզ շատ լավ ենք զգում:

Ահա, թե ինչի բերեց մեզ մուրճի և մանգաղի փիլիսոփայությունը:

Հետո՝ մի պրոբլեմ էլ ի հայտ եկավ: Սկսեցի զգալ, որ, սկզբից թարգմանելով “Զրույցը…”, իսկ հետո՝ առավելապես հետո, այն չափածոյի վերածելով, ես սկսում եմ շեղվել Ուոլշի գրածից, ինքնստինքյան սկսում եմ իմ մտքերը շարադրել երբեմն:

Սկզբում դա ինձ վախեցրեց: Չէ՞ որ ես որոշել էի ընդամենը թարգմանել “Զրույցը…”: Դե, հետո, ասենք, միտք եկավ այն չափածոյի վերածելու: Բայց այնուամենայնիվ, երբ պատկերացնում էի արդեն հրատարակված գիրքը, ես նրա վրա տեսնում էի Նիլ Դոնալդ Ուոլշի անունը: Եվ այն հանգամանքը, որ ես գրքի մեջ փոխում եմ ինչ-որ բաներ, ինչ-որ բան կրճատում եմ, իսկ ինչ-որ բան ավելացնում, - սկսեց լրջորեն ինձ անհանգստացնել:

Չմոռանամ ասել, որ հրատարակման պրոբլեմը մտքիցս երբեք դուրս էլ չէր գալիս: Ժամանակին, աղջկաս՝ Լիլիթի հետ, նույնիսկ կապնվեցինք Ուոլշի հետ, խոսեցինք նրա հետ այդ մասին: Նա պատասխանեց, որ նման հարցերով հարկավոր է դիմել իր հրատարակիչներին և այլն: Մի խոսքով, այդ հարցը միշտ էլ օդում կախված էր ու երբեք մտքիցս դուրս չէր գալիս: Իսկ հիմա էլ դրան ավելացավ այն, որ գիրքը, կամա, թե ակամա՝ փոխվում է:

Անընդհատ մտորում էի այդ մասին: Չգիտեի, թե ի՞նչ ելք եմ գտնելու դրանից: Եվ այդ վիճակս տևեց այնքան ժամանակ, մինչև որ մի դեպք ստիպեց ինձ ավելի հանգիստ վերաբերվել դրան, թողնել ինքնահոսի:

Այդ դեպքը՝ իմ առաջին հրաշքն էր:



ԶԱՏԻԿԸ

Ամառվա մի օր, կնոջս հետ Խաղաղ օվկիանոսի ափ ենք գնացել՝ Մալիբու: Շատ ենք սիրոում այդ տեղը և երբեմն գնում ենք՝ շնչելու օվկիանոսի առողջարար օդը:

Հանդիպակաց սար է օվկիանոսի ափին, մոտ հիսուն-յոթանասուն մետր բարձրության ուղղահայաց մի պատ: Աննկարագրելի գեղեցկության օվկիանոսը ոտքերիդ տակ է, և նրա ալիքների վրա սավառնող ճայերն ու հավալուսներն անգամ քեզանից ցածր են թռչում ու թվում է, որ դու էլ նրանց հետ՝ քո թռիչքի մեջ ես:

Փետրվար ամսին այստեղ հաճախ կարելի է կետերի հանդիպել: Չգիտեմ ինչու՞, հենց այդ ամիսն են ծովի հսկաներն ընտրել այս տեղը հաճախելու համար: Ճիշտն ասած, ես նրանց երբեք չեմ տեսել, քանի որ, ինչ մեղքս թաքցնեմ, այդպես էլ ուժ չգտա մեջս փետրվարին օվկիանոսի ափ գնալու. ցուրտ է: Դելֆինների շատ եմ հանդիպել, քանզի նրանք ամիսների մեջ խտրականություն չեն դնում:

Ի միջի այլոց, նյու-էյջական գրականության մեջ հաճախ կարելի է հանդիպել այն մտքին, որ կետերն ու դելֆինները բերված են Երկիր-մոլորակ, և այդ նրանք են, որ մեր մոլորակի վրա պահպանում են գիտակցական, ինֆորմատիվ դաշտերը, ինչպես նաև մեր հիշողությունը: Ասում են, որ առանց նրանց մենք ուղղակի ոչինչ հիշել չէինք կարողանա:

Եվ այսպես, նստած եմ ափամերձ այդ բարձունքի եզրին, ծնկներս ձեռքերիս մեջ ամփոփած, ճիշտ Վրուբելի “Դևը”: Ամբողջ իմ էությամբ կլանում եմ առջևս փռված անասելի գեղեցկությունը: Մոռացել եմ ամեն ինչ:

Ես չգիտեմ, բոլո՞րն են նման զգացմունք ունենում, բայց ինձ մոտ երբեմն ի հայտ է գալիս այն: Երբեմն հիացմունքը բնության հրամցրած գեղեցկությամբ այնքան մեծ է լինում, որ սկսում եմ կասկածել. մի՞թե հնարավոր բան է, որ ես, չնչին արարծս, այս ամենի մասնիկը լինեմ:

Այս վիճակի մեջ մի ինչ-որ հակասականություն կա: Քո էությունը գիտի, որ այլ կերպ հնարավոր չէ, որ իհարկե դու այդ ամենի մասն ես (և այսօր ես արդեն կասեմ, որ ամբողջ այդ հիասքանչության մեջ մարդն ամենահիասքանչն է): Բայց քո միտքը, կերակրված քո տրադիցիաներով, քո պատմությամբ, քո կրոնով, քեզ անարժան է համարում այդ ամենի մասը լինել, հիասքանչ լինել, աստվածային լինել:

Այդպիսի մտորումների մեջ էի երկար: Նոր ձեռք բերածս տեղեկությունները մարդ – Աստված հարաբերությունների մասին, մարդ – մարդ հարաբերությունների մասին, արդեն ոչ մի կերպ չէին կարողանում (և ցանկանում էլ) համակերպվել իմ ”անարժանության” հետ:

“Մի՞թե այնուամենայնիվ ես այս ամենի արժանավոր մասն եմ: Մի՞թե այն, ինչ ես անում եմ, ճիշտ է և այդպես էլ պետք է լինի, ճիշտ այնպես, ինչպես այս հսկայական Միասնության մեջ նրա յուրաքանչյուր մասնիկի կյանքն ու գործունեությունն ունի իր պատճառն ու նպատակը”:

Ահա հարցերը, որոնք ինձ հանգիստ չէին տալիս:

Այդ մտորումների մեջ հանկարծ զգացի, որ մի բան նստեց աջ թևիս, արմունկիցս քիչ վեր: Մեխանիկորեն թափ տվեցի մի թեթև ձեռքս, քանզի արդեն մինչև թափ տալը՝ տեսել էի, որ զատիկ էր: Իսկ զատիկ, դեռ մանկուց, շատ եմ սիրում:

Զատիկը թռավ թևիցս, բայց ոչ թե վախեցած, այլ մի տեսակ զգուշորեն, կարծես թե, ինձ հնարավորություն տալու, որ ես հանդարտվեմ:

Եվ, քանի ես կհանդարտվեի, նա անշարժացավ, կախվեց օդի մեջ, - ինչպե՞ս, մի՞թե դա հնարավոր է, - ուղիղ աչքերիս առջև, մոտ քսան-քսանհինգ սանտիմետր հեռավորության վրա ինձանից: Ու ես, շշմած, միայն մեկ բան էի կարողանում հասկանալ, որ զատիկը նայում է ուղիղ իմ աչքերի մեջ: Իհարկե, ես չէի կարող տեսնել նրա աչքերը, բայց ես գիտեի, որ նրա հայացքն ինձ է ուղղված:

Եվ այդ հայացքն ինձ մի բան էր ասում միայն. “Քո հարցի պատասխանն է՝ Այո”:

Ու ես՝ հանդարտվեցի: Անսահման մի հանգստություն իջավ ինձ վրա, ուրախության հետ խառնված:

Իսկ զատիկը… նորից նստեց նույն՝ աջ թևիս: Ու մնաց թևիս երկար, մի քանի րոպե: Ես հասցրեցի զգուշորեն կանչել կնոջս, ցույց տալ թևիս նստած զատիկին, պատմել այս պատմությունը նրան ու հետո, էլի մի քանի րոպե հետևել զատիկի տեղաշարժերին թևիս վրա:

Հետո ես մոտեցրի նրան ձախ ձեռքիս ցուցամատը, նա բարձրացավ մատիս: Մոտեցրի մատս դեմքիս՝ ավելի լավ տեսնելու համար: Զատիկը շուռ եկավ դեպի ինձ, հետո հանգիստ բացեց թևերն ու թռավ:

* * *

Երկար ժամանակ ուժեղ տպավորության տակ էի այս պատմությունից և շատ ոգևորված: Ճիշտն ասած հիմա էլ, և ամեն անգամ, երբ խոսում եմ այդ մասին, նույն ապրումները հետ են գալիս: Իսկ այն ժամանակ այդ ոգևորությունն ինձ թույլ տվեց ավելի հանգիստ վերաբերվել թարգմանության հետ կապված պրոբլեմներին, հուսալով, որ կգա ժամանակ, և այդ պրոբլեմները կգտնեն իրենց լուծումը:

Ինչը և հետագայում տեղի ունեցավ:

Հետագայում, երբ նման պատմությունները սկսեցին օրինաչափություն դառնալ իմ կյանքում, նրանցից ոմանք սկսեցի մոռանալ ու ցավում եմ, որ ժամանակին գրի չեմ առել: Չնայած, առաջին հայացքից, ինչպե՞ս կարող են հրաշքները դառնալ օրինաչափություն, ինչպե՞ս կարելի է դրանք մոռանալ: Եվ հենց այդ համոզվածությունն էր պատճառը, որ ես այնքան էլ մտահոգված չէի գրի առնելու համար, կարծում էի, որ երբեք չեմ մոռանա: Բայց տեսեք, որ այդպես էլ է լինում: Պարզվում է, որ դու կարող ես նույնիսկ հրաշքները մոռանալ: Էլ ուր մնաց չմոռանալ տաղտուկ իրականությունը, որ դու՝ Աստծո մասնիկն ես:

Բայց այս առաջին պատմությունը զատիկի մասին, մինչև այսօր վառ է մնացել հիշողությանս մեջ: Երևի, որովհետև՝ առաջինն էր:


* * *

Մի խոսքով, գործն առաջ էր ընթանում, բավականին հաստատուն քայլերով: Թարգմանությունը, իսկ հետո՝ չափածոյի վերածելու չարչարանքները, ինքնստինքյան հարկադրում էին ինձ ավելի խորանալ “Զրույցի…” մեջ, ասես թե ֆիզիկապես, սեփական մաշկի վրա զգալ այդ գրքի ամբողջ իմաստությունը:

Բայց “Զրույցը…” բացել էր միայն Նյու Էյջի դռներն ինձ համար: Իսկ այնտեղ, Ուոլշից բացի, այնքան հետաքրքիր դեմքեր կային, որ նրանց կողքով անտարբեր անցնելն ուղղակի անհնար էր:



ՔՐԱՅՈՆ

Քրայոնը՝ մարդ չէ: Նա՝ տիեզերական մի էություն է, ով, ինչպես ինքն է ասում, զբաղված է Տիեզերքում մագնիսական դաշտերի կարգավորմամբ: Սկսած 1989 թվից, Քրայոնը զբաղված էր Երկիր մոլորակի մագնիսական առանցքը փոխելով: Ավարտել է արդեն մի քանի տարի առաջ:

Նրա մտքերը մեզ են հասնում Լի Քէրրոլլի միջոցով, որը և հանդիսանում է Քրայոնի միակ փոխանցքը՝ մեզ: Բացի այդ, Քէրրոլլը հայտնի է նաև որպես “ինդիգո” երեխաների մասին առաջին գրքերի հեղինակը՝ Ջեյն Թոուբերի համագործակցությամբ: Քրայոնի և Քէրրոլլի առաջին՝ “Վերջին ժամանակները” գրքից սկսվում է նոր ժամանակների ընկալումը:

Մոտավորապես փորձեմ բացատրել հիմնականը, իհարկե, իմ հասկացածով: Եվ եթե հետագայում որևէ մեկը կգա ուրիշ եզրահանգումների՝ դա իր իրավունքն է: Իսկ հիմա ես շարադրում եմ իմ անհատական կարծիքն ու եզրահանգումները:

Վաղուց արդեն շատերն են ընդունել, որ մենք միակը չենք Տիեզերքում: Տիեզերքն ուղղակի լիքն է մտածող արարածներով: Եվ բոլոր այս արարածները միևնույն փորձն են ապրում, այսինքն, վերադարձ դեպի Տուն, դեպի Աստված:

Փորձի համար մեզ տրված է բևեռականությունը, որի երկու իրար հակադրված մասերն են. պլյուսն ու մինուսը, աջն ու ձախը, հյուսիսն ու հարավը, սերը և վախը, լույսն ու մութը և այլն: Ավելի պարզ և հասկանալի լինելու համար եկեք մի անուն ընտրենք այս բևեռականության համար. Բարին և Չարը:

Եվ ամբողջ Տիեզերքի մեջ, բոլոր տարածքների մեջ, բոլոր ժամանակներում, ճակատ ճակատի են տալիս Բարին և Չարը, դեմուդեմ պայքարում են Բարին ու Չարը, իսկ նրանց կռվի մեջ մենք մեր փորձն ենք ապրում:

Այդ կռվի մեջ Բարին ու Չարը միշտ բալանսի մեջ են եղել իրար հետ , այսպես ասած, հիսունը՝ հիսունի: Որպեսզի Տիեզերական հավասարակշռությունը միշտ կայուն մնա, որպեսզի ոչինչ չխախտվի:

Բայց չէ՞ որ բոլորին էլ պարզ է ի սկզբանե, որ Բարին՝ ավելի լավ է, քան Չարը, և նույնիսկ ամենավերջին չարագործը գիտի այդ:

Եվ պատկերացրեք, որ մի օր, հավաքվում են բանական արարածները Տիեզերքի տարբեր անկյուններից ու խոսում.
- Ժողովուրդ, - ասում են նրանք: Չէ՞ որ մենք բոլորս էլ գիտենք, որ Բարին ավելի լավ է, քան Չարը: Եվ մեզանից ոչ ոք ու երբեք, առանձնապես ինչ-որ հաճույք չի ստանում իր չարի փորձն ապրելիս: Իսկ ի՞նչ, եթե փորձենք անել այնպես, որ իրականում ավելի շատ լինի Բարին և ավելի քիչ լինի Չարը, ասենք, յոթանասունհինգ և քսանհիգ, բայց հավասարակշռությունը մնա, բալանսը՝ չխախտվի:

Ինչ խոսք, որ բոլորին էլ հետաքրքիր էր այս գերազանց միտքը, չէ՞ որ բոլորն էլ ցանկանում էին, որ իրենց աշխարհներում գերազանցի Բարին: Եվ այդ պատճառով էլ բոլորը միաձայն քվեարկում են ի հօգուտ Բարու և որոշում են փորձել այդ նոր, հետաքրքիր և բոլորին շատ սիրելի առաջարկը:

Իսկ ի՞նչ է առաջին հերթին հարկավոր մի նոր բան փորձելու համար: Իհարկե, մի տեղ. մի լաբորատորիա, կամ մի փորձադաշտ, որտեղ կարելի կլիներ իրագործել նոր մտահղացումները, ճի՞շտ է:

Պատկերացրեք, որ որպես փորձադաշտ ընտրվեց մեր Երկիր մոլորակը: Իսկ մենք՝ նրանք էին, այն Հոգիները, ովքեր հանձն առան ի կատար ածել այդ փորձը, ոչ միայն մեր, այլ ամբողջ Տիեզերքի համար:

Դե պատկերացրեք հիմա, թե որքան սիրված ու գնահատված ենք մենք ամբողջ Տիեզերքի բնակիչների կողմից, պատկերացրեք նրանց հարգանքը մեր նկատմամբ և… փորձեք սովորել դուք էլ ձեզ գնահատել ու հարգել:

Իզուր չէ, որ նրանք մեզ անվանել են. “Լույսի զինվորներ”:

Եվ այսպես, քաղաքակրթություն քաղաքակրթության հետևից, մենք հաջորդում ենք մեկմեկու, մեր լուման դնելով այդ համատիեզերական մեծ փորձի մեջ: Գալիս ենք, անում մեզ հասանելիք գործը, ու հետո գնում ենք, տեղը զիջելով հաջորդներին:

Այդ “գնալը” ոմանք անվանեցին Աշխարհի Վերջ, կամ Արմագեդդոն, կամ Ապոկալիպսիս, ինչպես կուզեք: Այն տեղի ունեցավ Ատլանտիդայի հետ, դրանից առաջ՝ Լեմուրիայի հետ:

Ֆիզիկապես դա արտահայտվում էր հետևյալ կերպ. Երկիր-մոլորակն ուղղակի մի թեթև “թափ էր տալիս իր ուսերը”, այսինքն՝ փոխում էր իր առանցքը: Ոմանք ասում են, որ հին ու նոր առանցքների միջև տարածքը կազմում էր 6666 կիլոմետր: Կարո՞ղ եք արդյոք պատկերացնել, թե ինչ է դա նշանակում, թե ի՞նչ ավերումների է դա բերում: Եվ արդյո՞ք դրա մասին չի գրված Աստվածաշնչում, որպես Մեծ Ջրհեղեղի:

Մեզ հետ էլ պետք է նույնը կատարվեր, հիշու՞մ եք: Բոլոր կրոններն էին սպասում դրան: Մոտավորապես 2000 թվականին, մի 10-15 տարի այսուայն կողմ, բոլոր կրոնները սպասում էին աշխարհի վերջին: Ասեմ, որ հիմա վերջիններս խոսակցություններ են տանում այն մասին, որ աշխարհի վերջը հետաձգվել է մինչև 3000 թվական: Դե, թող նրանք առայժմ որոշեն, իսկ մենք՝ եկեք այդ ընթացքում պարզենք, թե այնուամենայնիվ, ինչու՞ այն տեղի չունեցավ:

Մի՞թե Աստված խաբեց մեզ…

Քրայոնը և նյու-էյջական մյուս ներկայացուցիչներն ասում են, որ փոխվեց Աստծո ծրագիրը:

Ընդամենը 50-60 տարիների ընթացքում, մոտավորապես քսաներորոդ դարի սկզբներից սկսած, մարդկությունն այնքան լավ կատարեց իր գործը, այն գործը, ինչի մասին մենք խոսեցինք քիչ վերևում, - որ կորավ անհրաժեշտությունը քաղաքակրթության հերթական վերացման: Ստացվեց այնպես, որ մենք ինքներս կարող ենք անցնել զարգացման հաջորդ փուլը, ինքներս կարող ենք առաջ տանել Տիեզերական էվոլյուցիան: Ուրեմն էլ չկա իմաստ, որ գան նորերը, և նորից սկսեն ամեն ինչ զրոյից:

Ուրեմն, կորավ անհրաժեշտությունը հերթական աշխարհի վերջի, կարիք չկար արդեն, որ երկրագունդը փոխի իր առանցքը: Բայց դրա հետ միասին առաջ եկավ մի նոր պրոբլեմ, որը հնարավոր չէր որևէ կերպ չլուծել:

Իր էվոլյուցիոն հաջորդ փուլն անցնելու համար, Տիեզերքում իր ճիշտ դիրքը գրավելու համար, ինչպես նաև Տիեզերքի հետ մեր ապագա ճիշտ էներգետիկ կոնտակտի համար, Երկրագնդին հարկավոր էր նոր մագնիսական առանցք ունենալ: Քանզի մագնիսական դաշտերը շատ կարևոր են մեր կենսաբանության համար: Բացի այդ, մագնիսական դաշտերն ազդում են մեր հոգևոր գիտակցության վրա:

Մինչև Աստծո ծրագրի փոխվելը մեր մոլորակի ֆիզիկական և մագնիսական առանցքները համարյա մեկ տեղ էին գտնվում և դա լրիվ համապատասխանում էր մեզ՝ մեր այն վիճակի մեջ, որտեղ մենք շատ քիչ հոոգևոր փորձ էինք ձեռք բերում: Այսինքն, մեր երեկվա կյանքում, որտեղ մենք չունեինք բոլոր այդ գիտելիքների կարիքը, չէ՞ որ “այսօրվա” կյանքի մեջ մենք արդեն չէինք լինելու, “այսօրվա” մեջ մենք արդեն գրանցված չէինք:

Բայց այսօր, քանի որ մնացինք, մեզ անհրաժեշտ են այդ գիտելիքները, մեզ անհրաժեշտ է իմանալ, թե ո՞վ ենք մենք իրականում, մեզ անհրաժեշտ են նոր հոգևոր գիտելիքներ: Այժմ մեզ անհրաժեշտ է ավելի զարգացած լինել:

Որքան հեռու են գտնվում իրարից մոլորակի ֆիզիկական առանցքի բևեռներն ու մագնիսական դաշտի բևեռները, այնքան ավելի բարձր հոգևոր զարգացում ունեն մոլորակի բնակիչները:

Բացի այդ, մենք հնարավորություն չունեինք հեռանալ մեր մոլորակից, բայց շուտով, երբ դրանով զբաղվենք, մեզ անհրաժեշտ կլինի երկրի մագնիսական դաշտից մաս տանել մեզ հետ: Մեր հոգևոր և ֆիզիկական առողջությունը պահպանելու համար մեզ համապատասխան մագնիսական դաշտ է անհրաժեշտ:

Սրանք են այն հիմնական պատճառները, որոնք Քրայոնին բերեցին Երկիր մոլորակ:


* * *

Լավ: Այս հարցերում խորանալը մեզ առավել շատ հարցեր կբերի, և ես զգում եմ, որ կարող եմ հեռանալ կոնկրետ թեմայից: Հետաքրքրվողները կարող են անդրադառնալ համապատասխան գրականությանը, ինչը լիքն է այսօր ամենուր:

Իսկ հիմա եկեք վերադառնանք մեր պատմությանը: Շարունակենք այն տեղից, երբ աշխարհի վերջը չեղյալ հայտարարվեց:

Եվ մենք՝ մնացինք:

Բայց դա ամենևին էլ չի նշանակում, որ նոր մարդիկ չեն գալիս: Իհարկե, գալիս են: Անպայման գալիս են: Գալիս են, որպեսզի օգնեն մեզ անցնելու մեր զարգացման հաջորդ փուլը: Առանց նրանց մենք չէինք կարողանա այդ անել, քանզի մենք նախատեսված չէինք դրա համար, չէ՞ որ մենք պետք է վերանայինք…

Նոր մարդիկ գալիս են: Սկսած 1978 թվականից, սկզբում՝ սակավաթիվ, բայց այսօր արդեն հոծ բազմությամբ, նրանք սկսել են գալ մեր զավակների, մեր թոռների մեջ, սկսել են գալ ու խառնվել մեզ, փոխել մեր կյանքը:

Այդ նոր մարդիկ են. ինդիգո երեխաները:

Այսօր, հավանաբար, արդեն չկա ընտանիք, որը չունի այդ նոր մարդկանց իր մեջ: Ուշադիր նայեք ձեր երեխաներին ու թոռներին, և դուք կտեսնեք, որ նրանք ուրիշ են: Ուշադիր նայեք ձեր նոր ծնված զավակի կամ թոռան աչքերի մեջ ու ինքներդ կտեսնեք, թե որքան իմաստուն են այդ աչքերը: Որքան հին իմաստություն կա նրանց մեջ: Մի՞թե դուք այդքան իմաստուն էիք, երբ ծնվեցիք… Փորձեք հիշել: Կարո՞ղ եք:

Հարցրեք ձեր նոր խոսել սովորած թոռնիկին, թե ի՞նչ է նա ցանկանում, որ դուք իմանաք, ու կտեսնեք, թե որքան բան ունի նա ձեզ ասելու: Միայն թե ուշադիր եղեք ու փորձեք հասկանալ նրա ասածի իմաստը:

Կասեք, որ նոր սերունդը միշտ էլ տարբերվում է հնի՞ց: Իհարկե: Ես էլ միշտ լսել եմ մեծերից և ինքս էլ միշտ կրկնել եմ, որ, եթե երեխան ծնողից խելոք չէ, ուրեմն ծնողն իր կյանքը իզուր է ապրել:

Բայց այստեղ էվոլյուցիոն զարգացման մասին չէ խոսքը: Խոսքն այն երեխաների մասին է, ովքեր լույս աշխարհ են գալիս արդեն “Աստծո ծրագրի փոխվելուց հետո”: Նրանք արդեն լրիվ ուրիշ են: Ասում են, որ ուրիշ է նույնիսկ նրանց ԴՆԹ-ն:

Ուրիշ են նրանց գիտելիքները՝ նրանք գալիս են արդեն այդ գիտելիքներով, իսկ մենք՝ իզուր ճիգեր ենք գործադրում սովորեցնել նրանց այն բանին, ինչի կարիքը նրանք չունեն: Այդ նրանք են եկել՝ մեզ սովորեցնելու… Եվ սովորեցնում են: Ուշադիր եղեք ձեր նոր կյանքի նկատմամբ ձեր նոր սերնդի հետ, և կհամաձայնվեք, որ ես ճշմարիտ եմ: Չի՞ պատահել ձեր հետ արդյոք, որ ձեր երեք տարեկան թոռնիկը/զավակը սովորեցնի ձեզ, թե ինչպես պետք է վարվել համակարգչի հետ:

Ուրիշ է նաև նրանց հավատը: Նրանք այս աշխահր են գալիս արդեն բացարձակ հավատով Աստծո նկատմամբ:

Իսկ փորձե՞լ եք արդյոք դուք նրանց խաբել: Նույնիսկ մանրուքներում: Ասենք, հյուր եք գնում երեկոյան, իսկ փոքրիկին ասում եք, թե պապան՝ մամային բժշկի է տանում: Պարզե՞լ եք արդյոք դուք արդեն, որ դա անհնար է՝ նրանց խաբելը:
Չմերկախոսելու համար, երկու դեպք պատմեմ, որին առընչվել եմ: Վերադառնանք տաքսուն:


* * *

Ուղևորներս են՝ երիտասարդ մի ընտանիք. հայրը, մայրը, մոտ վեց տարեկան ավագ որդին և մոտ երեք տարեկան զույգ կրտսեր որդիները: Այնքան հմայիչ են այս երեխաները, այնքան գեղեցիկ ու կյանքով լիքը, որ հայացքս նրանցից կտրել չեմ կարողանում ու հայելու մեջ անընդհատ նրանց եմ հետևում:

Իսկ նրանք՝ հանգիստ չունեն, նունիսկ մեկ վայրկյան: Նկատում են ամեն ինչ, թե դրսում և թե մեքենայի ներսում: Եվ կիսվում են իրենց տպավորություններով մեկմեկու հետ, ծնողների հետ: Իսկ ծնողներն էլ, իհարկե, պատասխանում են նրանց, բայց հիմնականում իրար հետ զրույցով են զբաղված և այնքան էլ ուշադիր չեն երեխաների խոսքերին:

Մեկ էլ, մոր երկու կողքերին նստած զույգ տղաներից մեկը դիմում է մորը.

- Մամ, մամ, լսիր: Երբ ես մեծ տղա էի…

Թե իմ՝ երեխայից հեռու լինելը, թե ծնողների բարձր խոսակցությունը և թե իմ վատ անգլերենը, ինձ թույլ չեն տալիս հասկանալ, թե ի՞նչ է փոքրիկն ասում: Իսկ ծնողները չեն լսում նրան, նրանք իրենց խոսակցությամբ են տարված: Փոքրիկը նորից քաշում է մոր թևը, ապարդյուն փորձում է գրավել մոր ուշադրությունը.

- Մամ, լսիր, մամ… Երբ ես մեծ տղա էի…

Իզուր ջանքեր: Ծողներն իրենցով են զբաղված: Իսկ ես էլ՝ առաջվա պես ոչինչ չեմ հասկանում նրա հաջորդ խոսքերից;

Հարմար ակնթարթ եմ գտնում և միջամտում եմ ծնողների խոսակցությանը:

- Ներողություն… Ձեր տղան ասում է. “Երբ ես մեծ տղա էի՞”… Ես ճի՞շտ հասկացա, - դիմում եմ հորը:

- Այո, այո, նա այդ է ասում, - պատասխանում է նա ինձ: - Իսկ ինչու՞ եք հարցնում:

- Իսկ ի՞նչ է դա նշանակում, - հարցնում եմ: - Դուք գիտե՞ք արդյոք, թե ի՞նչ է նա ցանկանում դրանով ասել:

- Ոչ, - պատասխանում է հայրը: - Նրանք շատ են նման բաներից խոսում: Եթե բոլոր ասածներին ուշադրություն դարձնենք…

- Բայց չէ՞ որ փոքրիկն ինչ-որ կոնկրետ բան է ասում, - հարցնում եմ ես: - Նա ասում է. “Երբ ես մեծ տղա էի…”: Դուք հիշու՞մ եք արդյոք այն ժամանակը, երբ նա մեծ տղա էր: Մի՞թե ձեզ հետաքրքիր չէ, թե այդ ե՞րբ է ձեր փոքրիկը հասցրել մեծ տղա լինել:

- Ի՞նչ եք ցանկանում դրանով ասել, - լրջանում է հայրը:

- Դուք գիտե՞ք, թե ինչ է նշանակում ռեինկարնացիա՝ վերամարմնավորում, - հարցնում եմ: - Դուք գիտե՞ք ինդիգո երեխաների մասին…

- Ի՞նչ է պատահել: Այդ ինչի՞ մասին եք խոսում, - հետաքրքրված՝ մեջ է ընկնում կինը:

- Վարորդը մեր տղայով է հետաքրքրվել, - փորձում է կատակել ամուսինը: - Ասում է, որ նա՝ ինդիգո է, որ նա փորձում է մեզ պատմել իր նախկին կյանքերի մասին, իսկ մենք չենք լսում:

- Իսկ գիտե՞ք, դա շատ հնարավոր է, - լրջորեն ինձ է անդրադառնում կինը: - Դուք շատ ճիշտ եք նկատել: Երբեմն նրանք այնպիսի բաներից են խոսում, որ ես ոչինչ չեմ հասկանում: Բայց ես կարծում էի, թե դրանք մանկական ցնորքներ են… Իսկ այն մեկը, - ձեռքով ցուց է տալիս հոր կողքը նստած մեծին: - Երբեմն ես նույնիսկ վախենում եմ նրանից… Պատահում է, որ ցանկանում եմ ինչ-որ բան ասել նրան, հասկանու՞մ եք, դեռ նոր պատրաստվում եմ ինչ-որ բան ասել, - իսկ նա արդեն պատասխանում է դեռևս չտրված հարցին… Հասկանու՞մ եք…


* * *
Նորից տաքսու ուղևորներս են, երիտասարդ մի զույգ, իրենց երկու տարեկան դստրիկի հետ: Հետ՝ տուն են վերադառնում, երկար ճամփորդությունից հոգնած, ինչը ձեռնարկել էին ինչ-որ տոնի առթիվ, և նաև, որպեսզի ուրիշ նահանգում ապրող տատիկն ու պապիկը ծանոթանան իրենց թոռնուհու հետ:

Երկար ճանապարհից հոգնածության նշույլ անգամ չկա փոքրիկ աղջկա վրա: Անվերջ ճտպտում է, նստած մոր կողքին, ինչ-որ բաներ է պատմում, ու խոսում, խոսում…

- Նո՞ր է սկսել խոսել, - հարցնում եմ:

- Ոչ, ինչ եք ասում, - պատասխանում է հայրը: - Դեռ մեկ տարեկան չկար, երբ սկսեց:

- Եվ մի՞շտ է նա այդքան շատախոս:

- Միշտ, - համաձայնվում է հայրը: - Ուղղակի պրծում չունենք:

- Գիտե՞ք, թե ինչու, - ասում եմ: - Որովհետև նա շատ բան ունի ձեզ ասելու: Որովհետև նա շատ բան գիտի:

- Ինչպե՞ս իմացաք, - հետևից արձագանքում է մայրը: Եվ շարունակում է լրջորեն. – Դուք նույնիսկ չեք պատկերացնի, թե ինչեր գիտի: Այ հիմա, մենք վերադառնում ենք ամուսնուս ծնողների տանից, ուր հյուրընկալում էինք մի քանի օր: Մի օր աղջիկս խնդրեց տատիկից նրանց թմբուկը, որպեսզի նվագի: “Բայց մենք թմբուկ չունենք, սիրելիս”, զարմացավ ամուսնուս մայրը: “Ես գիտեմ, դուք ունեք թմբուկ, - սկսեց թնկթնկալ աղջիկս: - Դուք չեք ցանկանում այն ինձ տալ”: “Որտե՞ղ ես դու տեսել այդ թմբուկը, - հարցնում ենք: - Կարո՞ղ ես մեզ ցույց տալ”: “Կարող եմ, - ասում է: Այնտեղ է, վերևում”: Մի խոսքով, ստիպեց բարձրանալ ձեղնահարկ, ցույց տվեց մեզ մի հին արկղ ու ասաց, որ այդ արկղի մեջ է թմբուկը: Բացեցինք արկղը: Թմբուկն այնտեղ էր, ամուսնուս մանկության խաղալիքը, ինչի մասին բոլորն արդեն վաղուց մոռացել էին: Ինչպե՞ս նա իմացավ: Չէ՞ որ նա երբեք այդ տանը չէր եղել…


ՅՈԹ ՀՐԵՇՏԱԿՆԵՐԸ

Կարդում եմ Քրայոնի հինգերորդ գիրքը (այսօր արդեն տասներկու կամ ավել գիրք կա). “Ճամփորդություն դեպի Տուն”:

Հերոսը՝ Մայքլ Թոմասը, մահացու վնասվածքներ է ստանում իր տուն ներթափանցած գողի հետ ընդհարման ժամանակ: Հիվանդանոցում, քանի բժիշկները պայքարում էին նրա կյանքի համար, իր անգիտակցության մեջ, հոգևոր մակարդակի վրա, նա մի ամբողջ ճամփորդություն է ապրում, վերադարձ դեպի Տուն:

Այդ ճանապարհին նա հանդիպում է յոթ հրեշտակների: Վերջին, Ոսկե Հրեշտակին հանդիպելիս, երբ տեսնում է Հրեշտակի դեմքը, պարզվում է, որ դա իր՝ Թոմասի դեմքն է: Այսինքն, դա իր՝ Թոմասի հոգին է:

Մի խոսքով, այդ գիրքն էլ, Քրայոնի նախորդ գրքերի նման, շատ էր տպավորիչ և անչափ կարևոր էր ինձ համար: Բայց այս գրքից հետո սկսեց մի հետաքրքիր բան կատարվել ինձ հետ:

Ժամանակ առ ժամանակ ես սկսեցի տեսնել ինձ… ասես թե դրսից: Օրինակ, ասենք, առավոտյան, սափրվում եմ, կանգնած հայելու առջև ու… մեկ էլ տեսնում եմ, թե ինչպես եմ հայելու առջև կանգնած՝ սափրվում… Եվ նայում եմ ինձ քիչ ավելի վերևից, ասենք, առաստաղի տակից:

Կամ, օրինակ, ինչ-որ տեղ եմ գնում մեքենայով: Ու մեկ էլ տեսնում եմ, կարծես վերևից, թե ինչպես է իմ մեքենան, ուրիշ մեքենաների հետ միասին, ընթանում ճանապարհով:

Հետո մեկ ուրիշ բան էլ տեղի ունեցավ:

Գիշեր է արդեն: Քնել եմ պատրաստվում: Լուսամփոփը կանգնած է հատակին, թախտի դիմաց: Հարկավոր է մոտենալ նրան, հանգցնել, և հետո նոր անկողին մտնել:

Լուսամփոփի կողքին հեռուստացույցն է, հեռուստացույցի վրա՝ ձայնարկիչը: Նրա վահանակի վրա, մոտավորապես սիգարետի տուփի չափ մի պատուհան կա, որը, երբ միացնում ես ձայնարկիչը, վառվում է կանաչ լույսով: Հանգցրած ժամանակ այն սև է, նույնիսկ ժամացույցի թվերն են սև: Եթե կանգնած ես ձայնարկիչի առջև, այդ փոքրիկ լուսամուտը համարյա աչքերիդ բարձրության է:

Ուրեմն, մոտեցա, որ հանգցնեմ լուսամփոփը: Հանգցրեցի: Ու մթության մեջ, կանգնած լուսամփոփի կողքին, մի զգացմունք ունեցա. մի համոզմունք, որ ես մենակ չեմ սենյակում:

Գիտեք, առանձնապես “Ճամփորդություն դեպի Տուն” գրքից հետո, իմ մեջ որոշակի ուշադրություն էր զարգացել: Բացի այն հանգամանքը, որ աշխարհն ասես ավելի էր իմաստավորվում, նույնիսկ ամենափոքրիկ մի բան, որ գտնվում էր իմ շրջապատում, կամ ամենափոքրիկ մի միջադեպ, որ կատարվում էր իմ շուրջ, կարող էր հաճախ դեռևս անհասկանալի, բայց արդեն նոր երանգներ ստացած լինել և, որ ամենակարևորն է, նկատվել իմ կողմից:

Եվ այդ՝ ինչ-որ մեկի ներկայությունն էլ, մի քանի անգամ արդեն զգացել էի: Օրինակ այն դեպքերում, երբ ինձ ասես դրսից էի տեսնում: Բայց առանձնապես միտքս չէր կենտրոնացել դրա վրա, որովհետև դեռ երբեք այդքան հստակ չէի զգացել այն, ինչպես հիմա:

Կանգնած եմ մթության մեջ: Ամբողջությամբ ինձ քրտինք է պատել: Ու մի միտք է միայն գլխիս մեջ.

- Ես գիտեմ, որ ես մենակ չեմ: Եվ գիտեմ, որ Դու, որ ինձ հետ ես, դա էլ՝ Ես եմ: Ես այնքան ուժեղ եմ զգում քո՝ Իմ, ներկայությունը, որ չեմ կարող արդեն կասկածել անգամ: Բայց ես ընդամենը մարդ եմ….

Ես նույնիսկ չհասցրեցի ավարտել միտքս. “Ես ընդամենը մարդ եմ, և ինձ հարկավոր է ֆիզիկական որևէ ապացույց…” Ես ստացա այդ ապացույցը՝ դեռ չցանկացած:

Մթության մեջ, միայն իրեն յուրահատուկ, հազիվ լսելի կտտոցով, միացավ ձայնարկիչը: Հենց աչքերիս առջև, կանաչով վառվեց մինչ այդ մութ պատուհանը:

Հետո ես արդեն շատերին եմ հարցրել, հնարավո՞ր է արդյոք, որ անջատված որևէ էլեկտրական սարք՝ միանա: Խոսքս սառնարանի մասին չէ, որն սկսում է աշխատել, հենց որ միացնում ես հոսանքին: Կամ հարդուկի: Խոսքս այն սարքերի մասին է, որոնք միշտ միացրած են հոսանքին, բայց ունեն անջատիչ: Օրինակ, հեռուստացույց, վիդեո, ձայնարկիչ և այլն:

Միգուցե, իմ և ծանոթներիս գիտելիքներն են քիչ, բայց դեռևս ոչ ոքից չեմ լսել, թե դա՝ հնարավոր է:

Եվ հետո, եթե նույնիսկ հնարավոր է, ինչու՞ դա պատահեց հենց այն ակնթարթին, երբ ես այդ վիճակի մեջ էի:

Պատահականությու՞ն…

Որոշ ժամանակ, երևի ամիսներ, երբեմն վառվում էր փոքրիկ լուսամուտը: Ես ասում էի. “Բարև”, ու անջատում էի ձայնարկիչը: Հիմնականում դա պատահում էր, երբ ես նստած գրասեղանի մոտ, գրում էի լռության մեջ: Եվ այդ յուրահատուկ կտտոցը՝ միշտ էլ լսել եմ:

Հետո՝ դադարեց: Այսօր ես արդեն գիտեմ, թե ինչու և երբ: Դադարեց այն ժամանակ, երբ ես արդեն չունեի ապացույցի կարիքը:


* * *
Բայց ասեմ, որ այդ պատճառով ծիծաղելի վիճակի մեջ էլ եմ ընկել:

Իմ տան տակ մեծ, ընդհանուր գարաժ է, որտեղ շենքի յուրաքանչյուր բնակիչ կոնկրետ իրեն հատկացված տեղ ունի, իր ավտոմեքենայի համար: Իմ կանգառի հետևում մի փոքրիկ սենյակ կա, որտեղ, երևի, հավաքարարներն իրենց իրերն են պահում:

Մի օր այդ սենյակի դուռը կիսաբաց էր և, երբ ես անցա նրա մոտով, սենյակի լույսը վառվեց: Ես անակնկալի եկա, երբեք նախկինում նման բան չէր պատահել իմ ներկայությամբ: Իսկ հիմա, այն բանից հետո, երբ ձայնարկիչն սկսեց ինքն իրեն միանալ…

Մի քանի օր հետո նույն պատմությունը կրկնվեց: Կասկած անգամ չմնաց: Ես հաստատ համոզվեցի, որ այստեղ էլ եմ իմ “Բարևը” ստանում: Ես էլ ասացի մտքիս մեջ “Բարև”, և ուրախ-ուրախ նստեցի մեքենաս:

Ընկերոջս, Արթուրին, հանդիպեցի ու պատմեցի: Ծիծաղեց վրաս: Ասաց, որ հավանաբար ինչ-որ սարք է դրված, որ, երբ մոտենում ես բաց դռանը, լույսն ինքնիրեն վառվում է:

Ստուգեցի: Իրոք, որ այդպես էր:


* * *
Հ.Գ. Արդեն ավարտել էի գրել այս գիրքը և ուղղակի մշակում էի այն: Ընթացքում կարդում էի Քրայոնի “Գործե՞լ, թե՞ սպասել” գիրքը, որտեղ Քրայոնը պատասխանում է իրեն տրված հարցերին: Կարդացի “Ճամփորդություն դեպի տուն” գրքի մասին տրված հարցն ու նրա պատասխանը: Որոշեցի դրանք տեղադրել այստեղ:

Հարց. Թանկագին Քրայոն, այդ գիրքը կարդալու ընթացքում ես զգում էի, թե ինչպես են իմ չակրաները բացվում: (Չակրաները՝ մարդու էներգետիկ կենտրոններն են:) Ամեն տան մեջ, որոնց միջով որ անցնում էր գրքի հերոսը՝ Մայքլ Թոմասը, ես տարօրինակ շարժում էի զգում մարմնիս որոշակի, այս կամ այն չակրային համապատասխանող մասում: Գրքի ընթերցումն ավարտելուց հետո, շուտով, ես ամենամեծ հուզական թեթևացումը զգացի իմ կյանքում: Դրանից հետո ես առավել ուժեղ բուժարար դարձա և շատ բաներ անում եմ միանգամայն այլ կերպ, քան առաջ: Հնարավո՞ր է արդյոք, որ այդ գիրքն օգնում է մաքրվել հին էներգիայից, և ինչպե՞ս կարելի է իմանալ, որ դու ամբողովին մաքրել ես քո հին էներգիան:

Քրայոն. Այո, թանկագինս: Դրանում է Մայքլ Թոմասի մասին այլաբանության իմաստը: Գիրքը կարդալու ընթացքում դու ավելի ու ավելի ես բացվում փոխաբերությունների մեջ թաքնված փոխաբերությունների առջև, ընդ որում ակտիվանում է ԴՆԹ-ի քո ըմբռնումը: Ամեն մեկի մոտ դա յուրովի է տեղի ունենում, բայց նրանք, ովքեր պատրաստ են, արձագանքում են:


ՏԱՔՍՈՒ ՈՒՂԵՎՈՐԸ

Շաբաթ օր է՝ առավոտ: Այդ ժամին տաքսու գործն առանձնապես աշխույժ չէ հանգստյան օրերին, այնպես որ, կանգնեցրել եմ տաքսին մի ստվերոտ տեղ, կարդում եմ:

Վերջապես մի կանչ ստացա. Գնացի:

Մեքենաների կանգառի համար հատկացված մի բաց տարածություն է: Քանի որ աշխատանքային օր չէ, այն դատարկ է: Մի մեքենա է կանգնած ընդամենը, կողքին՝ մի երիտասարդ:

Նստեց կողքիս, ասաց հասցեն, ուր որ գնում է: Բողոքեց, որ ավտոմայրուղու վրա մեքենան սկսել է վատ աշխատել: Նա հազիվ դուրս է եկել մայրուղուց, կանչել է բեռնատար, որպեսզի անսարք մեքենան տանեն վերանորոգելու, և կանչել է տաքսի, որովհետև պետք է հանդիպի ընկերների հետ ինչ-որ տեղ, իսկ հիմա արդեն ուշանում է:

Թեքվեցի ավտոմայրուղի մտնելու համար անհրաժեշտ փողոցն ու կանգ առա մայրուղու մուտքի մոտ, կարմիր լույսի տակ:

Մեր կողքին կանգնել է մի մուրացկան և փող է խնդրում: Ես իջեցրի պատուհանի ապակին ու նրան մեկ դոլարանոց մեկնեցի:

- Ինչու՞ տվեցիր, - հետաքրքրվեց ուղևորս:
- Նա խնդրում էր, ես էլ տվեցի, - պատասխանում եմ:

Լույսը կանաչեց ու մենք մտանք մայրուղի:

- Այ, քեզպեսներն են մեղավոր, որ նրանք մուրացկանություն են անում: Եթե չտաք, նրանք էլ չեն խնդրի:

- Իսկ դու երբևէ փորձե՞լ ես փող խնդրել, - հարցնում եմ:

- Ի՞նչ ես խոսում: Ես նույնիսկ պատկերացնել այդ չեմ կարող:

- Իսկ կարո՞ղ ես պատկերացնել, որ եղել է ժամանակ, երբ այս մուրացկանն էլ չէր կարող պատկերացնել իր փող խնդրելը: Դու կարո՞ղ ես պատկերացնել, թե ինչ տանջանքների միջով է նա անցել, որպեսզի առաջին անգամ խնդրի: Ես այդ դոլարը տվեցի նրան այն առաջին անգամվա կրած տանջանքների համար: Ի՞նչ է մեկ դոլարը՝ այդ տանջանքների համեմատ:

- Քո փիլիսոփայությունն ինձ հասկանալի չէ, - ասում է: - Իսկ իմն ինձ ասում է, որ ավելի լավ կլիներ, եթե մարդու աչք չտեսներ այդ թափթփուկներին: Ըստ ինձ՝ դու սխալ ես:

- Ո՞վ գիտի, - ասացի ես: - Երբեմն ճշմարտությունը շատ անսպասելի տեղերում է լինում թաքնված: Իսկ իմ ճշմարտությունը հետևյալն է. Ես տվեցի մուրացկանին ընդամենը մեկ դոլար, ճի՞շտ է: Դու այդ տեսար: Բայց ես հաստատ գիտեմ, որ դրանից շատ ու շատ ավել՝ ես հետ կստանամ:

- Գեղեցիկ խոսքեր են, - նետեց նա: Հետո թեք նայեց ինձ: - Դու հավատացյա՞լ ես:

Ես չհասցրեցի պատասխանել: Նրա հեռախոսը զանգեց:

Ես շարունակում էի մեր ճանապարհը, նա՝ խոսում էր:

Զանգողը բեռնատարի վարորդն էր: Ասում էր, որ արդեն ճանապարհին է և շուտով տեղ կհասնի: Իմանալով, որ երիտասարդն արդեն գնացել է, հետաքրքրվեց. թողե՞լ է արդյոք նա մեքենայի բանալին: Պարզվեց, որ երիտասարդը չի թողել: Վարորդը հրաժարվեց նրա մեքենան տանելուց, պատճառաբանելով, որ ոչ մի արհեստանոց ուղղակի չի վերցնի իրենից ավտոմեքենան՝ առանց բանալի: Պահանջեց, որ բանալին բերվի մեքենայի մոտ:
- Կարո՞ղ ենք հետ վերադառնալ, - հարցրեց ինձ երիտասարդը:

- Իհարկե: - Ես ուղղեցի տաքսին դեպի մոտակա ելքը՝ մայրուղուց:

Մի քանի րոպեից հասանք ավտոմեքենային: Բեռնատարից շուտ էինք հասել. այն դեռ չկար: Երիտասարդը դուրս եկավ տաքսուց, մեքենայի մեջ ինչ-որ տեղ թաքցրեց բանալին, հետո զանգեց բեռնատարի վարորդին, ասաց բանալու տեղը: Նորից նստեց կողքիս ու անմիջապես առջևս, ղեկի վրա, կախեց քսան դոլարանոց մի թղթադրամ:

- Սա՝ քեզ:

Ես հարցական նայեցի նրան:

- Սա՝ քեզ, վերցրու, - կրկնեց նորից: - Քո տված դասի համար: Ես այդ դասը երբեք չեմ մոռանա:

- Ի՞նչ դաս, - ասում եմ: - Հասկացա, իհարկե: Բայց պետք էր, որ նա՝ մինչև վերջ արտահայտի մտքերը: Իրեն էր պետք:

- Դու ասացիր, - սկսեց նա, - որ քո տված մեկ դոլարը կվերադառնա քեզ՝ բազմապատկված: Տես, դու դեռ ոչ մի տեղ չես գնացել: Մենք կանգնած ենք նույն տեղում և դեռ նոր պետք է շարժվենք տեղից: Բայց… քո սակացույցի վրա ուղիղ քսանհինգ դոլարի հաշիվ կա արդեն, իսկ ճամփորդության վարձն էլ, ինչ խոսք, որ դու կստանաս, ամբողջովին: Ես հասկացա քո փիլիսոփայությունը: Դա քո բացարձակ համոզվածությունն է քո խոսքերի վրա: Դու համոզված էիր, որ Աստված կվերադարձնի քեզ քո կորուստը՝ բազմապատկված: Եվ Նա՝ արեց այդ: Արեց, հենց իմ աչքերի առջև…

- Կներես, - ասացի: - Ես մոռացա ասել քեզ, որ երբեմն Նա անում է այդ… անմիջապես:

Մենք ուրախ ծիծաղեցինք ու ճանապարհ ընկանք:

Երբ տեղ հասանք, նա վճարեց սակացույցի վրայի հաշվից շատ ավելի, հետո ջերմ սեղմեց ձեռքս ու կրկնեց.

- Քո այդ մեկ դոլարը ես երբեք չեմ մոռանա:

- Ես էլ, - ասացի: - Բայց կցանկանայի, որ դու մի բան պարզեիր քեզ համար: Այդ դոլարը մուրացկանին տալուց, ես գիտեի հաստատ, որ չեմ կորցնում այն:


* * *

Նման, կամ ավելի տարօրինակ պատմություններ բոլորի հետ էլ կարող են պատահել: Բայց, եթե մենք նույնիսկ փորձում ենք գնահատել այն, հասկանում ենք նույնիսկ, որ դրանից ինչ-որ բան պետք է քաղենք, - միևնույն է, համարում ենք դա՝ պա-տա-հա-կա-նու-թյուն, այլ ոչ օրինաչափություն: Չենք կարողանում ընկալել, որ պատահականություններ չկան: Ինչպես նաև պատահականություն չի այն, որ դու հիմա կարդում ես այս տողերը: Ինչպես նաև այն, որ կարդացողներից ոմանք հիմա կբարկանան իմ “ինքնավստահության” վրա, կփակեն այս էջն ու կանցնեն մեկ ուրիշ բան կարդալու:

Բայց, - և այսօր ես արդեն համոզված եմ դրանում, - եթե Աստված ցանկացավ քեզ մի բան հաղորդել, Նա կանի այդ, անկախ այն բանից, թե քանի կյանք դու չես ցանկանա հասկանալ Նրան, որքան երկար դու կփորձես թաքնվել Տիեզերքի տարբեր անկյուններում:

Իսկ ինչպե՞ս ես դու պատկերացնում թաքնվել Աստծոց: Ծիծաղելի է նունիսկ: Դա նույնն է, ինչ, ասենք, ծովատառեխը, վախենալով շնաձկան ատամներից, թաքնվի վերջինիս ստամոքսում:

Այո-այո, սիրելիս, դու վաղուց արդեն մարսված ես Աստծո կողմից:

Քանզի չի կարող Աստծո Պատգամը՝ չը-կատարվել: Նաև չի կարող Աստծո ցանկությունը՝ մնալ ան-կատար: Եվ ամեն անգամ, տարբեր ձևերով, անվերջ կստանաս դու Նրա Պատգամները, մինչև… հասկանաս:

Եվ այդ պատճառով, երբ այդ “պատահականությունները” հուլունքի պես շարվում են մի թելի վրա ու կախվում են վզիցդ, քեզ ուրիշ ոչինչ չի մնում, քան ընկալել դրանց իրական դրդապատճառները:

Հիմնականում, նրանք նաև դասեր են մեզ համար, կամ փորձություններ, կամ՝ ինչպես կցանկանայիք դրանք անվանել:

Դրա վառ օրինակն է իմ հաջորդ պատմությունը, ամենատխուր դասերիցս մեկը՝ իմ ստացած Պատգամների մեջ:


ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ, ՈՐԸ ՉԿԱՅԱՑԱՎ

Նայեցի “2012” ֆիլմը: Շատ զայրացա այդ հիմարությունից, այդ ստից: Կինոարդյունաբերության խորամանկությունից՝ հայթայթել իրենց եկամուտը, չարաշահելով մարդկության թուլությունը՝ կուլ գնալ սարսափներին: Այնքան զայրացա, որ սկսեցի կինոսցենար գրել և անվանեցի այն “Իրական 2012 թվական”:

Պատկերացրեք, որ գործը հաջողությամբ առաջ էր գնում: Այնքան մեծ էր ցանկությունս, որ կարծես ամեն ինչ օգնում էր ինձ՝ արագացնելու ընթացքը. չէ՞ որ 2012 թվականը մոտենում է շատ արագ տեմպերով: Այնպիսի տպավորություն էր, որ նույնիսկ գիշերը, քնած ժամանակ, ուղեղս չէր դադարեցնում իր աշխատանքը: Որովհետև, եթե երեկոյան, ասենք, հասել էի մի տեսարանի, և դրա լուծումը չէի գտել, առավոտյան արթնանում էի՝ արդեն այդ լուծումը գլխիս մեջ:

Ես որոշել էի փորձել գեղարվեստական ֆիլմի մեջ մտցնել իրական մարդկանց: Դրանք պետք է լինեին նյու-էյջական հիմնական գրողները, որոնց թվում առաջինները. Նիլ Դոնալդ Ուոլշ, Դրունվալո Մելխիսեդեք, Լի Քերրոլլ, Ֆրեդ Սթերլինգ և այլն: Մեծ հույսեր ունեի նրանց համոզելու, քանզի ես ինքս այն հաստատ համոզմունքին եմ, որ արդեն ժամանակն է ավելի հստակորեն խոսել և ավելի բարձր ամբիոններից, թե իրականում ինչ է կատարվում այսօր աշխարհում:

Նույնիսկ որոշ տեղեր չգրված էի թողել սցենարում, և ոչ թե այն պատճառով, որ չգիտեի, թե ինչ գրել: Ուղղակի համարում էի, որ այդ նրանք են, այդ գրողները, որ պետք է խոսեն ամենակարևորի մասին:

Ինչպես նաև, ֆիլմի հերոսներից մեկը պետք է լիներ Տոտ Հերմես Տրիսմեգիստը՝ հերմետիզմի հայրը, ում մասին Դրունվալո Մելխիսեդեքն ասում է, որ նա եղել է իր ուսուցիչը երկար տարիներ:

Մի խոսքով: Հասա սցենարի վերջին: Վերջին տեսարաններից մեկում, ֆիլմի հերոսուհին պետք է օգներ որոշ մարդկանց դուրս գալ գետնի տակից, որտեղ նրանք բանտարկված էին բազում տարիներ:

Եթե հաշվի չառնենք վավերագրական հատվածները, հիմնականում ֆիլմը պետք է ֆանտաստիկ բնույթ կրեր՝ ըստ մեր այսօրվա հասկացողության: Չնայած այդ ամենն արդեն մասնակիորեն իրականություն է դարձել ոմանց համար, բայց հիմնականում մարդիկ տեղյակ չեն շատ բաների:

Գետնի տակ ապրող մարդկանց մասին միտքն ինձ հղել էին երկու տեղեկություններ:

Առաջինը.

Իր գրքերի մեջ մի տեղ Դրունվալո Մելխիսեդեքը պատմում է, թե ինչպես վերացավ մայաների ցիվիլիզացիան: Ստացվում է, որ դեռ սպիտակամորթերի Ամերիկա մուտք գործելուց առաջ, մայաները նախապես գիտեին, թե ինչ ցավալի է լինելու հնդիկների վիճակը: Եվ նրանք, հավանաբար, լինելով զարգացման մի այնպիսի մակարդակի վրա, երբ պայքարը յուրաքանչյուր բանի համար արդեն անհնար է դառնում (միգուցե նման մի բան տեղի ունեցավ Ռուսաստանո՞ւմ էլ, XX դարի սկզբին, երբ մտավորականությունը լքեց սեփական երկիրը, այն ուղղակի նվիրելով բոլշևիկներին), ուղղակի որոշեցին թողնել ամեն ինչ ու հեռանալ: Եվ հեռանալ ոչ թե մի ինչ-որ ուրիշ երկիր, տերիտորիա, այլ՝ անցնել մեկ ուրիշ տարածք, իրենց էվոլյուցիայի հաջորդ փուլը: Բայց պատահեց այնպես, որ, ինչ-ինչ պատճառներով, մեր՝ երրորդ, տարածքից, նրանք հեռացան, իսկ հաջորդ տարածք մտնել՝ այդպես էլ չկարողացան. մնացին բանտարկված երկու տարածքների արանքում:

Երկրորդը.

“Թելոս” գրքերում ասվում է, որ վաղ ժամանակներում կործանված Լեմուրիայի բնակիչների մի ինչ-որ քանակ առ այսօր բնակվում է Շաստա լեռան մեջ (հերթական Շամբալա կամ Բելովոդիե), Կալիֆորնիայի հյուսիսում և այլն:

Եթե ոմանց հետաքրքրում են այս պատմությունները, դրանց մասին կարող եք ընթերցել վերոհիշյալ գրքերում: Ես հիշատակեցի ուղղակի այնքանով, որքան հարկավոր էր, որ հասկանալի լինի իմ պատմածը:

Կարճ ասած, ֆիլմի հերոսուհին պետք է օգներ ինչ-որ մարդկանց ազատվել բանտարկությունից:

Սակայն ինչ-որ բան չէր ստացվում:


Ավելի ուշ, երբ արդեն ավարտվել էր իմ այս պատմությունը, ես, այնուամենայնիվ, գտա ինձ համար հավանական՝ իրական պատճառը, թե ինչու՞ չէր ստացվում այդ հատվածը: Եվ դա հերթական անակնկալն էր ինձ համար, թե ինչի կարող են բերել մեզ այսօրվա նոր էներգիաները:

Եթե ինչ-որ ձևով, ինչ-որ կերպ կամ ինչ-որ տեղ ի հայտ է գալիս կարևոր մի բան, մի բան, որ եթե կատարվում է, ուրեմն պետք է կատարվի ճիշտ, զտված սխալ վերարտադրությունից, սխալ պատկերացումից կամ սխալ մոտեցումից, -
այդ ժամանակ յուրաքանչյուր միտք կամ գործողություն, որ կարող էր դեմ լինել ճշմարտությանը, - անխուսափելիորեն չի իրականանում: Տիեզերքը թույլ չի տա, որ այն, ինչը կարևոր է, ներկայացվի՝ աղավաղված: Տիեզերքը չի շտապում, հավերժության մեջ Նա շտապելու ոչինչ չունի: Կսպասի, մինչև ի հայտ կգա իրական ասելիքը:

Իսկ ահա, թե ինչը դարձավ իրականություն ինձ համար, և ես ընդունում եմ այն ամենայն լրջությամբ, շատ լավ գիտակցելով շատերի ոչ լուրջ վերաբերմունքը թե ինձ և թե հարցին:

Ժամանակներ առաջ, ինչ-ինչ պատճառներով, Սիրիուսների մոլորակներից մարդիկ են եկել Երկիր-մոլորակ: Միգուցե իրենց՝ երկրագնդի բնակիչների համար ոչ սովորական արտաքինն է եղել պատճառը, կամ եղել է մեկ ուրիշ հանգամանք, ինչը ստիպել է նրանց բնակվել երկրագնդի ներսում: Երկար ժամանակ այնտեղ մնալու հետևանքով, նրանք կորցնում են իրենց հնարավորությունները, ինչով որ օժտված էին նախկինում: Այդ էր, հավանաբար, պատճառը, որ նրանք բանտարկված էին մնացել և միջամտության կարիք ունեին:

Սա արդեն իմ ենթադրությունն է, որ նրանք ուղղակի կորցնում են իրենց մոլորակի մագնիսական դաշտը, երկար ժամանակ գտնվելով Երկրագնդի ավելի մեծ, ըստ այնմ էլ՝ ավելի հզոր, մագնիսական դաշտի ազդեցության տակ:
Հիշու՞մ եք, սեփական մոլորակի մագնիսական դաշտն ունենալու կարևորության մասին ես արդեն ասել եմ՝ Քրայոնի մասին պատմելիս:

Մի խոսքով, սցենարը չգրելուց հետո, ես եկա այն եզրակացության, որ սրանք՝ հենց այն մարդիկ էին, ում պետք է օգներ իմ սցենարի հերոսուհին…

Իսկ այն ժամանակ… Ասես, պատի էի դեմ առել: Ոչ մի կերպ չէի կարողանում առաջ գնալ: Ինչ-որ բան այն չէր: Չէի կարողանում հասկանալ, թե ի՞նչն է սխալ:


Զգում էի ինչ-որ մեկի օգնության կարիքը: Եվ օր օրի վրա, ավելի ու ավելի հաճախ էի կրկնում ինքս ինձ մի անուն. Դրունվալո Մելխիսեդեք: Շուտով արդեն այնքան մեծ էր նրա հետ հանդիպելու ձգտումս, որ ուիշ բանի մասին մտածել անգամ չէի կարողանում:

Մի կիրակի օր աշխատում եմ օդանավակայանում: Իմ հերթին սպասելիս, տաքսու մեջ նստած՝ գրում եմ:

Հանկարծ, չգիտեմ ինչ պատճառով, դադարեցի գրելն ու դուրս եկա մեքենայից: Դուրս եկա մեքենայից ու, կանգնած մեքենայի կողքին, մտածում եմ, թե ինչու՞ դուրս եկա: Դադարեցի գրել… Ինչու՞:

Միգուցե պետք է բարևե՞մ մեկին; Քիչ հետ գնացի ու նայում եմ հետևիս մեքենայի վարորդին… Ոչ, մեքենայի մեջ ոչ ոք չկա: Շվարած կանգնել եմ տաքսուս կողքին ու չեմ հասկանում ոչինչ: Քանզի համոզված եմ, որ այնուամենայնիվ ինչ-որ բան ստիպեց ինձ դադարել գրելն ու դուրս գալ մեքենայից:

… Ու հանկարծ աչքս ընկավ մերենայիս բեռնախցիկին: Թափքին մի զատիկ էր նստել:

Նորից՝ զատիկ:

Անչափ ուրախացա, տեսնելով նրան: Հասկացա, որ հենց զատիկն էր մեքենայից դուրս գալուս պատճառը:

Մտածում եմ. Իսկ ի՞նչ նշան է սա: Ի՞նչ պետք է ես հասկանամ սրանից: Ի՞նչ է այսօր տեղի ունենալու…

Եվ քանի որ այդ օրն աշխատում եմ օդանավակայանում, որոշեցի, որ առաջին իսկ հաճախորդս շատ հեռու է գնալու: Ուրիշ էլ ի՞նչ լավ բան կարող է տեղի ունենալ տաքսու վարորդի հետ՝ օդանավակայանում աշխատելիս:

Շուտով հասավ իմ հերթն ու ես գնացի հաճախորդի հետևից:

Մի երիտասարդ տղա էր: Նստեց մեքենաս ու ասաց. Սանտա Մոնիկա, հետո նշեց ավելի կոնկրետ տեղը, երկու փողոցների խաչմերուկ:

Հիասթափությանս սահման չկար: Մտածում եմ. Զատիկն ինձ խաբեց: Այնպիսի մի տխրություն ինձ պատեց, որ նկարագրել չեմ կարող: Իհարկե, ոչ այն պատճառով, որ ես տանել չեմ կարող օդանավակայանից Սանտա Մոնիկա տանող ճանապարհը, քանզի մայրուղի չի ու միշտ լիքն է մեքենաներով, առավել ևս կիրակի օրերին, երբ բոլորն օվկիանոսի ափ են գնում իրենց հանգիստն անց կացնելու, իսկ դա՝ հիմնական առափնյա ճանապարհն է; ոչ այն պատճառով, որ բոլորովին էլ երկար ճանապարհ չի և, ահագին ժամանակ ծախսելով խելագար եռուզեռի մեջ, աշխատածդ էլ մի բան չի: Ոչ:

Ուղղակի ստացվում էր, որ իմ վերաբերմունքը զատիկին, իմ սպասումները նրանից՝ խաբկա՞նք էին…

Հիասթափված, տխուր, վրդովված, դիմում եմ հաճախորդիս.

- Դու համոզվա՞ծ ես, որ այդ խաչմերուկը Սանտա Մոնիկայում է:

- Իհարկե, - պատասխանում է զարմացած:

- Դե, ինչ արած, - ասում եմ ես ու շարժվում տեղիցս:

Բանն այն է, որ ճիշտ նույն անուններով փողոցների խաչմերուկ գոյություն ունի նաև Վենիս քաղաքում, որը Սանտա Մոնիկա չհասած է, ճանապարհի ուղիղ կեսը: Եվ ես, իմ հիասթափության մեջ, ինչ խոսք, որ այդ երկու նույնանուն խաչմերուկներից վատթարագույնն եմ պատկերացնում ինձ համար՝ առավել կարճը:

Հասնելով դեպի Վենիս տանող փողոցին, ես թեքվեցի այնտեղ: Ուղևորս հարցրեց, թե ինչու՞ թեքվեցի: Ես զարմացած նայեցի նրան, արդեն պատրաստվում էի պատասխանել և… հասկացա սխալս: Հիշեցի նույնանուն այն խաչմերուկը, ուր նա ցանկանում էր գնալ:

Ներողություն խնդրեցի նրանից, ասացի, որ հիմա հետ կվերադառնամ: Բայց նա ասաց, որ սարսափելի ոչինչ չկա, կարող ենք այս ճանապարհով էլ գնալ, և հետո՝ այստեղ երթևեկությունն ավելի հանգիստ է:

Շարունակեցի ճանապարհը: Անցա մի քանի փողոց: Մոտենում եմ հերթական խաչմերուկին ու աստիճանաբար դանդաղեցնում եմ ընթացքը, քանի որ տեսնում եմ. շուտով կարմիր լուս է վառվելու:

Նկատում եմ, որ նույն խաչմերուկին մի մարդ է մոտենում: Կամաց-կամաց ուշադրությունս սկսում է կենտրոնանալ նրա վրա, ու… վրաս սարսաուռ է գալիս:

Ընդամենը մի երկու օր առաջ Յութուբում նայում էի Դրունվալո Մելխիսեդեքի վիդեոն, որտեղ նա խոսում էր մայաների, 2012 թվականի մասին:

Իսկ հիմա, նույն այն խաչմերուկին, որի առջև շուտով կանգ կառնեմ ես, մոտենում է ու պետք է մեքենայիս առջևով անցնի հենց նա՝ Դրունվալոն: Նույն՝ կարճ թևերով կապույտ վերնաշապիկն է հագին, նույն՝ համարյա սպիտակ վարտիքը, նույն ակնոցները, միայն նրան յուրահատուկ գորշ, սպիտակին տվող մազերը, ինչպես միշտ, կապված, համարյա մինչև գոտկատեղ են հասնում… Անհավանական է:

Նա արդեն կանգնել է անցումի եզրին: Ես էլ մոտեցա ու կանգնեցի համարյա նրա կողքին:

Իմ լույսը՝ կարմրեց:

Նրանը՝ կանաչեց:

Բայց նա՝ կանգնել է ու չի անցնում փողոցը:

Իսկ ես՝ հիմարս, կպել եմ ղեկից ու աչքերիս չեմ հավատում: Մտքիս՝ չեմ հավատում: Գիտելիքներիս՝ չեմ հավատում: Զգացմունքներիս՝ չեմ հավատում: Չեմ հավատում: Չեմ հա-վա-տում:

Իսկ նա՝ չի շարժվում տեղից: Նրա համար վաղուց արդեն կանաչ լույս էր, բոլոր անցորդներն անցել են արդեն, իսկ նա, հայացքը դեպի ոչ մի տեղ, կանգնել ու չի շարժվում տեղից: Կարող էր արդեն վաղուց անցած լինել փողոցը…

Իսկ ես, այդպես էլ կպած դեկին, ստիպում էի ինձ հավատալ, որ դա՝ Դրունվալոն չէ: Որ հնարավոր չէ, որ նա լինի:

Վառվեց իմ կանաչ լույսը: Ես դանդաղ շարժեցի մեքենան տեղից: Երբ մեկ ակնթարթից անցնում էի նրա առջևով, նա իջեցրեց հայացքն ու նայեց աչքերիս մեջ:

Իմ առջև կանգնած էր Դրունվալո Մելխիսեդեքը:

Հետևում մնաց Դրունվալո Մելխիսեդեքը:
Հենց նոր ես փախա Դրունվալո Մելխիսեդեքից, ով կանգնել էր խաչմերուկում ինձ համար, գտնվում էր Վենիսում ինձ համար, սպասում էր, որպեսզի ես մոտենամ իրեն ու պարզեմ ինչ-որ բաներ… ինձ համար:

Ես չկանգնեցրի մեքենան: Ինքս ինձ պատճառաբանեցի, որ նախ, հնարավոր չէ, որ դա լինի Մելխիսեդեքը, և երկրորդ, ես ուղևոր ունեմ:

Չնայած քիչ անց, երբ, տեսնելով վիճակս, վերջինս հարցրեց ինձ, արդյո՞ք ես ինձ լավ եմ զգում, - ես պատմեցի նրան ամեն ինչ: Ասացի, որ ներկա պարագային իմ ամենամեծ ցանկությունն է հանդիպել մի մարդու, իսկ այդ մարդը կանգնած էր խաչմերուկին, որը մենք քիչ առաջ անցանք…

Նա առաջարկեց ինձ անմիջապես հետ վերադառնալ:

Ես՝ հրաժարվեցի:

Նա՝ զարմացած վեր քաշեց ուսերը:

- - - - - -

Մեր համոզմունքները: Որքա՜ն խոչնդոտների ենք հանդիպում մենք մեր ճանապարհին՝ հենց այդ համոզմունքների պատճառով: Այնքան ամուր են մարդու համոզմունքներն իր պատրանքների մասին, որ երբեմն նա չի հավատում այն բանին նույնիսկ, ինչ ունի բռնած իր ձերքին:

Ճիշտ ինձ նման:

Ավելի հասկանալի լինելու համար, այս պատմությունը հնարավոր եմ գտնում ընդհատել մեկ ուրիշ դեպքով, որն ավելի հստակ է արտահայտում վերոհիշյալ միտքը: Ինչպես նաև, կարծում եմ, ավելորդ չէր լինի այս տխուր պատմությանը քիչ ավելի վառ երանգ տալ:


ՊԱՆԻ՞Ր, ԹԵ՞ ԿԱՐԱԳ

Մի անգամ Արթուրը որոշեց փոխել իր բնակավայրը: Եվ տեղափոխվել ոչ թե մեկ ուրիշ տուն Գլենդելում կամ Լոս Անջելեսի մեկ այլ քաղաքում, կամ էլ մեկ ուրիշ քաղաք՝ Կալիֆորնիայում: Արթուրը որոշեց Խաղաղ Օվկիանոսի ափից՝ տեղափոխվել Ատլանտիկ Օվկիանոսի ափը:

Ինչ խոսք, որ դա մեծ իրարանցում էր առաջացրել մեր կյանքում, և ոչ միայն մեր ընկերության մեջ. բոլոր քիչ թե շատ մոտիկները տեղյակ էին դրան և, քանի որ բոլորն էլ շատ են սիրում Արթուրին, որոշեցին հավաքվել՝ նրան ճանապարհելու:

Նախապես ասեմ, որ այդ ճամփորդությունից ոչինչ չստացվեց և Արթուրը շուտով, ի հուրախություն մեզ բոլորիս, հետ վերադարձավ: Բայց այն, ինչի մասին ես պատմում եմ, տեղի ունեցավ նրա հետ հրաժեշտի երեկոյին:

Ուրեմն, նստած ենք սեղանի շուրջ: Ուտել, խմել, ասել, խոսել, աղմուկ, ժխոր, ինչպես միշտ: Ամենալավ բաներ ենք ցանկանում Արթուրին, ամենալավ բարիքներ և հաջողություն, բայց ուրախության զգացմունքով համակվածներ առանձնապես չկան. անփոխարինելի ընկերոջից ենք բաժանվում:

Սամվելը, մեր ընկերներից մեկը, պանիր խնդրեց և, քանի որ պանիրն իմ առջև էր դրված, ես վերցրեցի ափսեն ու տվեցի կողքինիս, որ փողանցի, քանզի Սամվելը նրանից հետո էր նստած:

Պանիրը դեղին էր՝ հայկական “Լոռի”, համարյա կարագի գույնի, ու երբ Սամվելը վերցրեց այն, ասաց ինձ.

- Սամ ջան, ես պանիր էի ուզում, իսկ դու՝ կարագ ես տալիս:

Ես համոզված էի, որ նա կատակ է անում, և այդ պատճառով որոշեցի կատակով էլ նրան պատասխանել:

- Սամ ջան, - ասացի: - Ես այդ կարագը քեզ այնքան մեծ սրտով եմ տալիս, որ թող այն քեզ համար՝ պանիր դառնա:

Նա զարմացած նայեց ինձ, բայց և այնպես կտրեց պանրից մի կտոր, փաթաթեց լավաշի մեջ ու սկսեց ուտել:

Իսկ մեր երրորդ ընկերը, պանիրը փոխանցողը, ուշադիր հետևում է մեր խոսակցությանը:

Ես էլ ժպիտով հետևում եմ Սամվելին, բայց նրա դեմքի մի տեսակ նեղացած ու վրդովված արտահայտությունը ստիպում է ինձ լրջանալ:

- Հը՞, - հարցնում եմ, - ի՞նչ պատահեց:



- Ճիշտն ասած, ես քո կատակը չհասկացա, - նեղացած ասաց Սամվելը:- Որ ի՞նչ: Նույնիսկ սիրտս սկսեց կարագից խառնել:

Ես ապշած նայում եմ նրան, քանզի հասկացա, որ նա լրիվ լուրջ է ասում: Հետո տեսնում եմ, որ մեր երրորդ ընկերն էլ՝ փոխանցողը, ապշած մեկ Սամվելին է նայում մեկ ինձ:

Տեսնելով մեր վիճակն ու կասկածելով, որ ինչ-որ բան՝ այն չի, Սամվելը դանդաղ բացեց իր ձեռքի լավաշը, նայեց պանրին, պոկեց մի կտոր ու դրեց բերանը: Դանդաղ կուլ տվեց ու ասաց.

- Արա, պանիր ա…

- - - - - -

Հաճախորդիս տեղ հասցնելուց հետո ես հետ վերադարձա այն խաչմերուկը: Երկար պտտվեցի այնտեղ ու մոտակա փողոցներով, չնայած համոզված էի, որ էլ չեմ գտնի նրան:

Ես կորցրեցի ինձ տրված հնարավորությունը:

Այսօր ես բացարձակ համոզված եմ նրանում, որ դա՝ Դրունվալո Մելխիսեդեքն էր: Ինձ համար այնքան մեծ էր նրան հանդիպելու ցանկությունն ու կարիքը, որ ես ստեղծեցի այդ հնարավորությունը՝ հանդիպել նրան:

Ստեղծեցի ու չհավատացի դրան: Քանզի ես ունեմ շատերին յուրահատուկ մի հիմար հատկություն. համարել, որ ես՝ արժանի չեմ: Սովորական, տրադիցիաներից, կրոնից բխող անարժանապատվություն:

Երբ Աստծոց խնդրում ենք մեկ դոլար, մենք հիմնականում ստանում ենք այն, քանզի վստահ ենք, որ արժանի ենք այդ դոլարին: Բայց երբ խնդրում ենք միլլիոն դոլար, ինչ խոսք, որ չենք ստանում: Որովհետև առաջին միտքը, որ պտտվում է մեր գլխի մեջ, այն է, որ մենք արժանի չենք միլլիոնի: Եվ Տիեզերքը, կամ Աստված, - ինչպես կուզեք՝ անվանեք, - լսում է մեր այդ ամենաառաջին միտքը. “Ես անարժան եմ”, - և պատասխանում է, ինչպես միշտ, իր միակ պատասխանով. “Այո”: Ինչպես յուրաքանչյուր քո տված հարցին է Նա պատասխանում. “Այո”: Այսինքն, ցանկանում ես անարժան լինել՝ եղիր անարժան, մնա առանց միլլիոնի: Այնքան ժամանակ, քանի ինքդ կհասկանաս, որ արժանի ես:

Մինչև այսօր, եթե օդանավակայանից մեկին Սանտա Մոնիկա եմ տանում, անպայման այդ ճանապարհով եմ հետ վերադառնում: Պասիֆիկ փողոցով: Երբեմն այդ փողոցի վրա, այն հիշարժան խաչմերուկից ոչ հեռու, մի հին ավտոմեքենա էի տեսնում կանգնած, որի դռան վրա նկարած էր Կյանքի Ծաղիկը:

(Դրունվալո Մելխիսեդեքի առաջին գրքի անունն է. “Կյանքի Ծաղիկի հինավուրց գաղտնիքը”)

Չգիտեմ, թե ինչու՞, բայց քանի հանդիպում էր ինձ այդ մեքենան, ես նրա վրա առանձնապես ուշադրություն էլ չէի դարձնում: Իսկ հետո՝ դադարեց հանդիպել: Ու այդ ժամանակ արդեն սկսեցի փնտրել այն՝ ապարդյուն: Միգուցե դա՞ էլ ինչ-որ նշան էր ինձ համար, ինչը որ ես կրկին՝ չհասկացա և չգնահատեցի…

“Իրական 2012 թվականի” սցենարն այդպես էլ անավարտ մնաց: Արդեն մեկ տարուց ավել է անցել այն օրվանից, ես ամեն օր քարշ եմ տալիս տետրը պայուսակիս մեջ, հուսալով ինչ-որ բան, բայց այդ ժամանակահատվածում մեկ տող, մեկ բառ անգամ չեմ ավելացրել նախկինում գրածին:

Միգուցե մի օ՞ր…


* * *

Լինում է և լրիվ հակառակը: Լինում է, երբ խնդրում ես մի բան և… ստանում ես: Բայց լինում է նաև, որ չես հավատում, որ դա էր խնդրածդ ու նորից կորցնում ես այն: Այդ դեպքում արդեն Աստծոն ուրիշ ոչինչ չի մնում անելու, քան վերադարձնել խնդրածդ մեկ այլ կերպ: Որովհետև, Աստծո ցանկությունը չի կարող չկատարվել:


ԼԱՍ ՎԵԳԱՍ

Ես գիտեմ, որ շատերի համար “Աստված” և “Լաս Վեգաս” բառերը նույնիսկ իրար կողք գրելն է սրբապղծություն: Նրանք, ովքեր այդպես են համարում, թող չկարդան այս պատմվածքը, քանի որ այստեղ խոսվում է այն մասին, թե ինչպես ես, կինս և Աստված, միասին, խաղացինք կազինոյում, երեքով՝ մեկ խաղամեքենայի վրա:

Պատկերացրեք, որ իմ Աստված նույնիսկ այդ էլ կարող է անել ինձ համար: Ահա, թե ինչպիսին է Աստծո սերը դեպի իր զավակը:

Այսօր բոլորին հայտնի է, որ ամերիկացիներն են հնարել “արագ կերակուր” (fast food) հասկացողությունը: Աշխատահոլիկ ամերիկացիները ցանկություն չունեն երկար ժամանակ ծախսել ճաշելու վրա: Այդ պատճառով էլ առաջ է եկել այդ “արագ կերակուրը” և իր հաստատուն տեղն է գրավել բիզնեսի ոլորտում: Դրա ամենամեծ ներկայացուցիչն է, իհարկե, բոլորին քաջածանոթ “Մքդոնալդը”:

Լաս Վեգասին ես տվել եմ “արագ արձակուրդ” (fast vacation) անունը: Ամերիկայում շատ կարճատև են արձակուրդները, անհամեմատ Եվրոպայի. մեկ-երկու շաբաթ, ոչ ավելի: Իսկ տաքսու գործի մեջ ընդհանրապես գոյություն չունի “արձակուրդ” հասկացությունը: Ամեն օրվա, ամեն վայրկյանի համար վարորդը մեքենայի վարձ է վճարում, անկախ նրանից, աշխատու՞մ է, թե ոչ: Եթե գնում ես հանգստանալու, միևնույն է՝ վճարում ես: Վճարում ես նույնիսկ, եթե հիվանդ, պառկած ես անկողնում:

Բայց առանց արձակուրդ էլ հնարավոր չի, քանզի տաքսին՝ շատ հոգնեցնող ու ներվային գործ է:

Ու քանի որ, որքան շատ ես հանգստանում, այնքան շատ ես վճարում գրպանիցդ քո այդ արձակուրդի համար, ստիպված այնպիսի հանգիստ ես փնտրում, որը կկարողանա արագ տեմպերով ազատել քեզ քո հոգնածությունից, հանգստացնել ներվերդ, նոր ուժ ու եռանդ տալ քեզ:

Լաս Վեգասն ունի այդ հնարավորությունը: Մի փոքրիկ քաղաքում կուտակված է ամենն, ինչ մտքովդ կանցնի և նույնիսկ չի անցնի: Ինչ խոսք, որ առաջին տեղում կազինոներն են. դա է քաղաքի եկամուտն ու կենսաղբյուրը: Բայց դու կարող ես օրերդ հիանալի անց կացնել առանց նրանց էլ: Համերգներ, շոուներ, ջրավազաններ, ատրակցիոններ, պատկերասրահներ, խանութներ, ռեստորաններ, սրճարաններ: Ամենն, ինչ մտքովդ կանցնի, ամեն ինչ՝ բարձրագույն որակի:

Կատարյալ մի տեղ է, որպեսզի մոռանաս կյանքիդ հևիհև վազքն ու պրոբլեմներդ, մի քանի օր տաս քեզ բոլոր հաճույքներին, որոնք որ կընտրես: Ֆիզիկապե՞ս: Իհարկե, հոգնում ես շան պես, առավոտից մինչև ուշ գիշեր այսուայնկողմ վազվզելուց: Բայց այդ մի քանի օրվա մեջ լրիվ լիցքաթափվում ես քո բացասական էներգիայից ու լիցքավորվում նոր, առողջ, դրական էներգիայով, ուժ ես ձեռք բերում, պայքարելու համար քեզ սպասող առաջիկա պրոբլեմների հետ, երբ հետ՝ կյանք վերադառնաս:

Եվ այսպես, կնոջս հետ գնացել ենք Լաս Վեգաս՝ լիցքաթափվելու: Չնայած ես առանձնապես մի խաղամոլ էլ չեմ, այնուամենայնիվ երբեմն խաղում եմ: Բայց հիմնական ժամանակս Լաս Վեգասում, առավոտները գերադասում եմ անց կացնել լողավազանի մոտ, իսկ երեկոները՝ նայել որևէ շոու կամ համերգ:

Հետս վերցրել և լողավազանի մոտ, ստվերին պառկած, կարդում եմ Նիլ Դոնալդ Ուոլշի հերթական գիրքը. “Երանության ակնթարթներ”: Ճիշտն ասած, Ուոլշն այդ գրքում հեղինակ է մասնավորապես. Նա ուղղակի մեզ է ներկայացնում և մեկնաբանում իրեն հասցեագրված նամակներն այն մարդկանց, ովքեր հնարավորություն են ունեցել ֆիզիկապես զգալ Աստծո միջնորդությունն իրենց կյանքին: Ինչն էլ հենց Ուոլշը երանություն է անվանել:

Սքանչելի պատմություններ են, երբեմն նույնիսկ շատ հուզիչ: Ես կարդում եմ այդ պատմություններն ու նրանցից շատերը վերապատմում եմ կնոջս: Մի խոսքով, բոլոր երեք օրերը Լաս Վեգասում անցան այդ գրքի տպավորության տակ:

Երրորդ օրն առավոտյան որոշեցինք սուրճ խմելիս՝ մի փոքր խաղալ մեր հյուրանոցին կից կազինոյում, հետո, արդեն տան ճանապարհին, մտնել Լաս Վեգասի ծայրամասում գտնվող մի կազինո, որ հենց նոր էին կառուցել ու մենք դեռ չէինք տեսել այն, մի փոքր ժամանակ անց կացնել այնտեղ, հետո ճաշել ու նոր ճանապարհվել դեպի տուն:

Ես, ոգևորված “Երանության ակնթարթները” գրքով, այն տարբեր ձևերի օգնություններով, որոնք ցուցաբերում է Աստված բազում վիճակների մեջ գտնվող մարդկանց, առաջարկեցի կնոջս ընտրել մի խաղամեքենա, ու երկուսով միասին խաղալ նրա վրա: Եվ, որ ամենակարևորն է, խաղալ այն զգացմունքով, որ մեզ հետ միասին այդ մեքենայի վրա խաղում է նաև… Աստված:

Կինս համաձայնվեց: Ընտրեցինք մեքենան: Մեզանից ամեն մեկը խաղամեքենայի մեջ դրեց մեկ հատ քսան դոլարանոց թղթադրամ, և սկսեցինք խաղալ: Զգացմունքով, որ երեքով ենք խաղում:

Շատ կարճ ժամանակում մեր 40 դոլարը դարձավ 540 դոլար: Մենք, ավելի ճիշտ՝ ես, շարունակում ենք խաղալ: Երբ գումարն արդեն մոտ հարյուր դոլարով կրճատվեց, ես արդեն հասցրել էի հասկանալ, որ Աստված ինձ տվեց 500 դոլար, իսկ ես՝ հրաժարվեցի վերցնել:

Երբ գումարը հասավ 200 դոլարի, կինս ասաց ինձ, որ միգուցե ընդունե՞մ պարտությունս ու վերցնեմ գոնե մնացած 200-ը: Բայց ես՝ համառորեն խաղում եմ:

Եվ իհարկե, կորցրեցինք ամբողջ գումարը:

Կնոջս հետ որոշեցինք կես ժամ հետո հանդիպել պայմանավորված տեղում և, ով բարկացած, ով հուսախաբված, բաժանվեցինք տարբեր կողմեր:

Պտտվեցի մի քանի րոպե այս ու այն կողմ, պտտվեցի, ու մեկ էլ տեսնեմ, եկել-կանգնել եմ այն նույն խաղամեքենայի առջև: Զարմացել էի շատ, քանզի չնկատեցի էլ, թե ինչպե՞ս հայտնվեցի այստեղ:

Որոշելով, որ հենց այնպես չէր իմ այստեղ հայտնվելը, մի քսան դոլարանոց էլ դրեցի մեքենայի մեջ ու սկսեցի խաղալ:

Երբ գումարը դարձավ 240 դոլար, նկատեցի, որ կինս կանգնած է կողքիս: Շարունակեցի խաղալ, բայց հասկանալով, որ եթե հիմա էլ կորցնեմ այս գումարը, ուրեմն պատերազմն անխուսափելի է, սեղմեցի կոճակը, վերցրեցի խաղամեքենայի ստացականը, գանձապահից ստացա 200 դոլարն ու մենք ճանապարհվեցինք դեպի այն նոր կազինոն, որտեղ որոշել էինք ճաշել:

Բավական հաճելի կազինո էր և, քանի քանի որ արվարձանում էր ու նաև նոր՝ համարյա դատարկ: Ինչից էլ շատ լայն ու ընդարձակ էր թվում:

Կինս մոտեցավ խաղամեքենաների մի շարքի, ընտրեց նրանցից մեկն ու նստեց խաղալու: Ես անցա սրանց հետևի շարքի խաղամեքենաներին:

Առաջին իսկ մեքենայի առջև մի մարդ էր նստած: Ես ընտրեցի երրորդ մեքենան և նույնպես սկսեցի խաղալ:

Երբ ես նստեցի, առաջին խաղամեքենայի վրա խաղացողը վեր կացավ գնաց:

Մի փոքր խաղացի ընտրածս խաղամեքենայի վրա՝ դուր չեկավ: Փոխեցի տեղս ու նստեցի առաջին խաղամեքենայի առջև, որտեղից քիչ առաջ հեռացել էր այն մարդը:

Սկսեցի խաղալ: Բայց զգում եմ, որ ինչ-որ բան խանգարում է: Մեքենայորեն հայացքս վեր բարձրացրեցի՝ տեսնելու, թե ի՞նչն է շեղում ուշադրությունս:


Հենց առջևումս, գլխիցս քիչ բարձր, կախված, մի թեթև ճոճվում էր մի սպիտակ թուղթ: Նախկին խաղացողի ստացականը…

Ուրեմն, վերջացնելով իր խաղը, վերջինս որոշել էր գնալ, սեղմել էր ստացականը ստանալու կոճակը և, չսպասելով ստացականին, թողել-հեռացել էր:

Վերցրեցի ստացականն ու նայեցի գումարին. 309 դոլար:

Իհարկե, ես անմիջապես հասկացա. դա՝ մնացած երեք հարյուր դոլարն էր այն 500-ից, որ Աստված նախատեսել էր ինձ համար: Երկու հարյուրը ես ինքս էի վերադարձրել, իսկ պակասող երեքն էլ հիմա ստացա:

Միևնույն է, որոշեցի պայքարել դրա դեմ: Այս ու այն կողմ եմ ինձ գցում, փնտրում եմ ստացականի տիրոջը: Բանն այն է, որ ես նրա դեմքը չէի տեսել, պատկերացում անգամ չունեի, թե ի՞նչ տեսք ունի:Երրորդ հայացքով, մի թեթև, զգացել էի, որ տղամարդ է, այդքանը:

Գնացի, կնոջս ցույց տվեցի ստացականը: Հայացքից զգացի, որ նա էլ մտածեց, որ այդ կերպ ինձ է վերադարձվել իմ կորցրած նվերը: Բայց միևնույն է, չեմ կարողանում հաշտվել դրա հետ: Պարզվում է, որ այնքան էլ հեշտ բան չէ հրաշք ընդունելը: Անգամ, եթե դրանք արդեն պատահել են քո կյանքում:

Տեսնելով վիճակս, կինս կատակում է.

- Տար, հանձնիր կասսիրին: Ասա, մի մարդ է թողել, ես էլ՝ խելքս գցածս, բերել եմ: - Ու հոնքերի տակից ինձ է նայում. մի՞թե կտանեմ:

Իսկ ես, իրոք, մի ակնթարթ լուրջ ընդունեցի նրա կատակը: Հետո անմիջապես պատկերացրեցի հետևյալ տեսարանը: Ավտոմեքենաս կանգնեցնում եմ վճարովի կանգառում: Դուրս եմ գալիս մեքենայից, մոտենում եմ հաշվիչին, որպեսզի կոպեկներ գցեմ մեջը, բայց տեսնում եմ, որ հաշվիչի վրա դեռ ահագին գումար է մնացել նախորդ հաճախորդից, ինձ՝ կհերիքի: Հետ եմ գնում, նստում եմ մեքենաս, ազատում եմ այդ կանգառն ու սկսում եմ փնտրել այնպիսի կանգառ, որտեղ դրամ չկա գցած:

Ծիծաղեցի ինքս ինձ վրա: Պատմեցի կնոջս պատկերացրածս: Նա էլ ծիծաղեց, հետո, արդեն լուրջ, ասաց.

- Լսիր, ի՞նչ ես պոչ խաղեցնում Աստծո առջև: Որքա՞ն պետք է Աստված ընկնի հետևիցդ, մինչև քո գլուխը կմտնի, որ այս անգամ քեզ համար 500 դոլար էր հատկացված:

Էլի մի որոշ ժամանակ պտտվեցի այն խաղամեքեմայի շուրջ, ստացականը ձեռքիս: Ոչ ոք այդպես էլ չմոտեցավ: Իհարկե, ներքուստ ես գիտեի, որ ապարդյուն եմ սպասում: Բայց մարդկային համառություն է, չէ՞: Ճակատներս դեմ ենք տալիս ու գնում մինչև վերջ:

Մի քանի օր հանգիստ չունեի: Ծանր նստվածք էր մնացել սրտիս վրա: Այնպիսի տպավորություն էր, որ թալանել եմ կարծես մեկին: Մինչև…

“Երանության ակնթարթներ” գրքում կարդում եմ հերթական պատմությունը:

Մի աղջկա մասին է: Ապրում է մենակ: Աշխատանքը՝ ոչ այնքան… Աշխատավարձը՝ փոքրիկ: Ծայրը ծայրին անգամ չի կարողանում հասցնել. ամբողջովին խրված է պարտքերի մեջ: Բանկում, իր հաշվի վրա ունի յոթանասուն դոլար ընդամենը, ինչով պետք է մի ամբողջ շաբաթ ապրի:

Բանկի ճանապարհին մտորումների մեջ է. “Աստված իմ: Որքա՞ն կարելի է կոպեկները հաշվել: Ո՞ր մի մեղքիս համար են տրված ինձ այս տանջանքները… Մի՞թե հնարավոր չէ գոնե մի քանի օր չմտածել պրոբլեմների մասին, չհաշվել փողը: Հանգիստ առնել: Մի քանի օր…”

Մոտենում է բանկոմատին ու հանում է իր վերջին դրամը բանկից:

Հետո մտնում է սրճարան, գնում է ինչ-որ էժան ուտելիք: Բացում է պայուսակը, որպեսզի վճարի… Եվ հանկարծ նկատում է, որ թղթադրամներից մեկը՝ հազար դոլարանոց է…

Աղջիկը չգիտի, թե ինչ անի: Ճիշտ ինձ պես, այն միտքը, որ ակամա բանկ է կողոպտել, նրան հանգիստ չի տալիս: Պարզ է, որ դա բանկոմատն է սխալվել, որ ինքը ոչ մի մեղք չունի: Բայց ի՞նչ, եթե հայտնաբերեն սխալը: Կսկսեն փնտրել, կգտնեն, թե ո’ր բանկոմատն է սխալվել: Իսկ չէ՞ որ ամեն տեղ տեսախցիկներ են դրված, և նրանք կհայտնաբերեն, որ ինքն է վերցրել իրեն չհասանելիք գումարը…

Զանգահարում է իր ծանոթ մի կնոջ, խնդրում է հանդիպել: Կինն առաջարկում է գնալ իր տուն և սպասել այնտեղ. ինքը տանը չէ, բայց շուտով կգա:
Աղջիկը հասնում է կնոջից շուտ, նստում է շեմի աստիճաններին և սպասում: Շուտով կինը գալիս է: Նա նստում է աղջկա կողքին և վերջինս պատմում է նրան այս ամբողջ պատմությունը:

Կինը սկսում է հանգստացնել աղջկան: Փորձում է համոզել, որ ամեն ինչ լավ է, չէ՞ որ աղջիկն ինքն էր օգնություն խնդրել և ահա, ստացել է այդ օգնությունը: Ուրեմն, ինչու՞ չի ցանկանում ընդունել այն:

Աղջիկն ասում է, որ հասկանում է, որ Աստված ի կատար է ածել իր խնդրանքը: Բայց ի՞նչ, եթե այնուամենայնիվ բանկոմատն է սխալվել: Իսկ դա կնշանակեր միայն, որ ինքը՝ բանկ է թալանել:

Այ, եթե Աստված մի ինչ-որ կերպ, որևէ բանով ցույց տար, որ դա՝ Իր օգնությունն է…

Աղջկա վերջին խոսքերի հետ միասին, նրա կողքին՝ աստիճանների վրա նստած կինն ինչ-որ բան է նկատում գետնին, արդեն սկսված աղջամուղջի մեջ: Կռանում է, վերցնում: Մի ակնթարթ ուշադիր զննում է ձեռքին բռնած առարկան և սկսում է ծիծաղել.

- Դու ապացու՞յց էիր ցանկանում Աստծոց: Խնդրեմ, վերցրու:

Տարակուսած աղջիկը վախվորած վերցնում է այդ առարկան, զգուշորեն նայում է:

Բանալիների վրա կախելու մի փոքրիկ ժանյակ է, վրան՝ հազար դոլարանոց
թղթադրամի փոքրացրած պատճենը…


* * *

Չգիտեմ, կարիք կա՞ արդյոք եզրահանգումներ անելու: Ինձ թվում է, ոչ: Կարծում եմ, ամեն ինչ պարզ է ու հասկանալի:



(շարունակելի...)